Panik Atak Belirtileri Nelerdir? Neden Olur ve Nasıl Geçer?

Panik atak, aniden ortaya çıkan ve bireyi dakikalar içerisinde etkisi altına alan yoğun bir korku, endişe ya da dehşet nöbetidir. Çoğu kez belirgin bir neden olmaksızın başlar ve hem zihinsel hem de fiziksel olarak son derece sarsıcı olabilir. Bu yoğun tecrübe, bireyin günlük hayat kalitesini ciddi oranda etkileyebilir ve tekrarlama korkusuyla devamlı bir kaygı durumu oluşturabilir. Ancak panik atak yönetilebilir ve tedavi edilebilir bir husustur.

Panik Atak Nedir?

Panik atak, bedenin “savaş veya kaç” tepkisinin beklenmeyen bir anda ve ortada gerçek bir tehlike yokken devreye girmesiyle yaşanan yoğun bir korku durumudur. Çoğunlukla 10 dakika içerisinde zirveye çıkar ve yaklaşık 20-30 dakika kadar devam eder, fakat bazı durumlarda etkileri daha uzun hissedilebilir. Bu husus, kişinin kontrolünü kaybettiği, çıldırdığı ya da ölmek üzere olduğu gibi yoğun düşüncelere kapılmasına sebep olabilir. Bu tecrübe o kadar rahatsız edicidir ki, bireyler yeniden yaşama korkusuyla devamlı bir endişe döngüsüne girebilirler.

Panik Atak Neden Olur?

Panik atağın kesin sebebi tam olarak bilinmemekle beraber, ortaya çıkmasında rolü olan birden çok unsur olduğu düşünülür. Genetik yatkınlık, beyin kimyasındaki dengesizlikler, yoğun stres, travmatik bir yaşam olayı ve bazı tıbbi durumlar tetikleyici olabilir. Özellikle beyindeki norepinefrin ve serotonin gibi nörotransmitterlerin dengesizliği, vücudun tehlike algısını bozarak bir panik atak atağını tetikleyebilir. Anksiyete ve panik atak belirtileri çoğunlukla bir arada görülür, zira altta yatan kaygı bozuklukları panik ataklar için zemin hazırlayabilir.

Panik Atak Belirtileri Nelerdir?

Bir panik atak krizi esnasında yaşanan belirtiler son derece şiddetli ve korkutucudur. Bu belirtiler aniden başlar ve kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. En çok karşılaşılan panik atak belirtileri şunlardır;

• Çarpıntı, kalbin küt küt atması ya da kalp atış hızında belirgin artış
• Terleme ve titreme
• Nefes darlığı ve boğulma hissiyatı
• Göğüste ağrı ve sıkışma hissiyatı
• Mide bulantısı ve karın ağrısı
• Baş dönmesi, sersemlik, bayılacak gibi olma
• Uyuşma ve karıncalanma hissi
• Sıcak basması ve üşüme, titreme
• Gerçekdışılık hissi ve kendine yabancılaşma
• Kontrolü kaybetme ve çıldırma korkusu
• Ölüm korkusu

Bu belirtilerin en az dördünün aniden ortaya çıkması durumu panik atak krizi belirtileri olarak tanımlanır. Özellikle göğüs ağrısı, nefes darlığı ve çarpıntı gibi belirtiler sıklıkla kalp krizi ile karıştırıldığı gibi pek çok hasta soluğu acil servis birimlerinde almaktadır. Bundan dolayı doğru teşhisi konulması kritik önem taşır.

Gece Panik Atak Belirtileri Nelerdir?

Uykuda panik atak olarak da bilinen nokturnal panik atak, bireyi uykusundan uyandıracak kadar şiddetli olabilir. Gece panik atak belirtileri, gündüz yaşananlara büyük oranda aynıdır. Fakat kişi, uykudan aniden korku ve dehşet içerisinde uyandığı için daha çok kafa karışıklığı ve çaresizlik hissedebilir. Kalp çarpıntısı, boğulma hissi ve yoğun bir ölüm korkusuyla uyanmak, uyku kalitesini ciddi oranda düşürür ve ertesi gün yorgunluğa sebep olabilir. Bu husus, bireyde uykuya dalma korkusu geliştirmesine de yol açabilir.

Çocuklarda Panik Atak Belirtileri Nelerdir?

Çocuklar da panik atak yaşayabilir, fakat belirtileri yetişkinlerden farklı biçimde ifade edebilirler. Duygularını ve korkularını tam olarak isimlendiremeyebilirler. Çocuklarda görülen belirtiler içerisinde ani ağlama nöbetleri, ebeveyne aşırı yapışma, titreme, karın ağrısı, mide bulantısı ve bir şeylerin çok kötü olacağıyla ilgili belirsiz bir korku yer alabilir. Okulda ya da sosyal ortamlarda aniden ortaya çıkan bu durumlar, çocuğun sosyal gelişimini negatif etkileyebilir.

Panik Atağın Yarattığı Etkiler Nelerdir?

Tekrarlayan panik ataklar, bireyin hayatında ciddi olumsuz etkilere sebep olabilir. En yaygın etki, “beklenti anksiyetesi” olarak bilinen, bir sonraki atağın ne zaman geleceğiyle ilgili sürekli bir korku ve endişe halidir. Bu durum, bireyi atak geçirebileceği yerlerden ya da durumlardan kaçınmaya itebilir. Agorafobi olarak isimlendirilen bu kaçınma davranışı, bireyin evden çıkamaz hale gelmesine, sosyal ve mesleki hayatının kısıtlanmasına sebep olabilir.

Panik Atak Türleri Nelerdir?

Panik ataklar çoğunlukla iki ana gruba ayrılır:

• Beklenmedik Panik Ataklar: Herhangi bir belirgin tetikleyici olmadan aniden ve durup dururken ortaya çıkar. Çoğunlukla panik bozukluğun bir göstergesidir.
• Beklenen Panik Ataklar: Belirli bir durum ya da nesne tarafından tetiklenir. Örneğin, uçağa binme korkusu olan birinin havaalanında atak geçirmesi gibi. Bu tarz ataklar daha çok belli fobilerle ilişkilidir.

Bu çeşitlerin doğru bir şekilde ayırt edilmesi, altta yatan sebebin anlaşılması ve doğru panik atak tedavisi planı oluşturulması bakımından önemlidir. Her iki çeşit de bireyin hayat kalitesini önemli oranda düşürme potansiyeline sahiptir.

Panik Atak Riski Oluşturan Durumlar Nelerdir?

Bazı faktörler, bir kişide panik atak geliştirme tehlikesini artırabilir. Bu risk faktörlerini bilmek, tedbir alma konusunda destek olabilir. Ailesinde panik bozukluk ya da diğer anksiyete bozuklukları olan bireylerde risk daha fazladır. İş kaybı, finansal problemler, ilişki sorunları ya da büyük yaşam farklılıkları gibi stresli olaylar riski artırır. Fiziksel ya da cinsel istismar, ciddi bir kaza ya da sevilen birinin kaygı gibi travmalar tetikleyici olabilir. Strese karşı daha duyarlı ya da olumsuz duygulara yatkın bir mizaç yapısına sahip olmak da aynı şekilde etki yaratabilir. Depresyon, obsesif kompulsif bozukluk ya da travma sonrası stres bozukluğu gibi diğer ruhsal sağlık problemlerinin varlığı da panik atak oluşturan risk durumlarındandır.

Panik Atak Tanısı Nasıl Konur?

Panik atak başlangıcı ve belirtileri yaşıyorsanız, doğru teşhis için bir uzmana başvurmanız kritik öneme sahiptir. Teşhis süreci çoğunlukla detaylı bir değerlendirmeyle başlar. Doktorunuz, belirtilerinizi, sıklığını ve yaşamınız üzerindeki etkilerini ayrıntılı bir biçimde dinleyecektir. Belirtilerinize sebep olabilecek tiroit problemleri, kalp hastalıkları ya da diğer nörolojik durumlar gibi fiziksel rahatsızlıkları dışlamak adına kan testleri ve EKG gibi tıbbi tetkikler isteyebilir. Fiziksel bir sebep bulunamadığında, teşhis çoğunlukla bir ruh sağlığı uzmanı tarafından konulur. Bu süreçte en doğru yönlendirme ve tedavi için hastanemizin psikiyatri bölümünden destek alabilirsiniz.

Panik Atak Nasıl Geçer?

Atak anında yaşanan yoğun korkuyla başa çıkmak mümkündür. Atağın kontrolünü ele almak adına bazı teknikler son derece yararlıdır. Panik atağa iyi gelen şeyler içerisinde en etkili tekniklerden bir tanesi, dikkati nefese odaklamaktır.

• Panik Atak Nefes Egzersizi: Atak esnasında nefes alışverişi hızlanır. Yavaş ve derin nefesler almak, sinir sistemini sakinleştirmeye destek olur. Burnunuzdan 4 saniye yavaşça nefes alın, 7 saniye tutun ve ağzınızdan 8 saniyede yavaşça verin. Bu egzersizi birkaç kez tekrarlamak, kalp atış hızını ve baş dönmesini azaltabilir.
• 5-4-3-2-1 Topraklama Yöntemi: Dikkatinizi korkudan uzaklaştırıp şimdiki ana odaklanmak için etrafınızdaki 5 nesneyi görün, 4 farklı şeye dokunun, 3 farklı ses duyun, 2 farklı koku alın ve 1 şeyin tadına bakın.
• Güvenli Alan İmgelemesi: Gözlerinizi kapatıp kendinizi güvende ve huzurlu hissettiğiniz bir yerde hayal etmek, zihninizi sakinleştirebilir.

Bu teknikler, atak anında kontrolü tekrardan kazanmanıza destek olur. Fakat uzun vadeli çözüm için profesyonel bir tedavi programı şarttır.

Panik Atak Tedavisi Nasıl Yapılır?

Panik atak tedavisi, çoğunlukla psikoterapi ve ilaç tedavisinin bir kombinasyonunu kapsar ve son derece başarılı sonuçlar verir. En başarılı psikoterapi yöntemi bilişsel davranışçı terapidir. BDT, panik atağa sebep olan olumsuz düşünce kalıplarını ve davranışları tanımayı ve değiştirmeyi amaçlar. Terapist eşliğinde, korkulan durumlarla aşamalı olarak yüzleşmek, bu durumlara karşı duyulan korkunun azalmasını sağlar.

Gerekli görüldüğü zaman, belirtileri kontrol altına almak adına panik atak ilaçları da reçete edilebilir. Çoğunlukla antidepresanlar ve anksiyete önleyici ilaçlar kullanılır. Tedavi planı, bireyin bireysel gereksinimlerine ve belirtilerin şiddetine göre uzman doktorlarımız tarafından kişiye özel olarak oluşturulur.

Panik Atak Sorununa Karşı Alınabilecek Önlemler

Tedavinin yanı sıra hayat stilinizde yapacağınız bazı değişiklikler de panik ataklarla başa çıkmanıza ve atakların sıklığını azaltmanıza destek olabilir.

• Stres Yönetimi: Yoga, meditasyon ve mindfulness gibi rahatlama yöntemlerini düzenli olarak uygulamak, genel anksiyete düzeyinizi düşürebilir.
• Düzenli Egzersiz: Fiziksel aktivite, stresi azaltan ve ruh durumunu iyileştiren endorfin hormonunu salgılar.
• Dengeli Beslenme: Panik atağa iyi gelen besinler içerisinde magnezyumdan zengin ve B vitamini içeren gıdalar vardır. Kafein, alkol ve işlenmiş şeker gibi tetikleyicilerden uzak durmak önemlidir. Yüksek panik atak tansiyon riski olanlar için tuz tüketimini sınırlamak da yararlı olabilir.
• Yeterli ve Kaliteli Uyku: Uyku düzeninizi sağlamak, zihinsel ve fiziksel sağlığını için temel bir gerekliliktir.

Unutmayın, panik atak korkutucu bir tecrübe olsa da üstesinden gelinebilir bir sağlık problemidir. Doğru bilgi, profesyonel yardım ve etkili başa çıkma stratejileri ile hayatınızın kontrolünü tekrardan ele alabilirsiniz.