Kalp Krizi Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Kalp krizi, kalbe kan sağlamakla görevli atardamarlarda yağ ve kolesterol birikmesi nedeniyle meydana gelen tıkanıklığın, kalp kasına yeterli kan ve oksijen akışını engellemesi ve sonucunda kalp kasının ölmesi durumudur. Kalp dokusunun kanlanamadığı durumda her saniye kalıcı bir hasar gelişebilir. Bu nedenle kriz anında erken ve doğru müdahale oldukça önemlidir.

Kalp krizi belirtileri, kalp krizinin erkenden teşhis edilmesini destekler. En sık karşılaşılan semptom göğüste ağrı ve baskı hissidir. Öte yandan çene, sırt, boyun ve mide gibi vücudun farklı bölgelerine yayılan bir ağrı da ortaya çıkar. Sol el parmak uyuşması kalp krizi belirtisi olarak doğrudan değerlendirilmese de bu ve bunun gibi semptomlar kalp kriziyle ilişkilendirilebilecek başka bir belirtinin parçası olabilir.

Semptomlardan herhangi bir tanesinin görülmesi durumunda vakit kaybetmeden acil servis için destek talep edebilirsiniz. Belirtilerin gözlemlenmesi ve uzman desteği için zaman kaybedilmemesi hayati risk açısından önemli bir konudur. 

Kalp Krizi Nedir?

Kalp krizi ya da miyokard enfarktüsü, koroner arterlerde meydana gelen tıkanıklık sonucunda kalp kasına yeterli oksijen ile kanın gitmemesi ve kalp kasının işlevsiz kalmasıdır. Kriz geçirmek, kalpte ciddi hasarlara neden olabilir. Ayrıca kriz anında müdahalenin gecikmesi hayati tehlike yarattığından kalp krizinin belirtileri titiz bir şekilde gözlemlenmelidir. 

Kalp Krizi Çeşitleri Nelerdir?

Kalp krizinde 3 farklı tür bulunur. Kalp kasının ne kadar etkilendiğine bağlı olarak kriz çeşitleri ana hatlarıyla aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Sessiz Kalp Krizi: Genellikle klasik göğüs ağrısı olmadan ve herhangi belirti vermeden gerçekleşir.
• ST Yükselmeli Miyokard Enfarktüsü (STEMI): EKG’de ST segmentinde belirgin şekilde yükselme görülmekte olup kalbi besleyen büyük bir koroner damarın tamamen tıkanması ile meydana gelir.
• Prinzmetal Anjini (Vazospastik Anjin): Koroner damar spazmına bağlı olarak ortaya çıkan bu türde çoğunlukla istirahat halindeyken veya gece göğüs ağrısı görülür.
• ST Yükselmesiz Miyokard Enfarktüsü (NSTEMI): Daha küçük bir damar tıkanıklığı sonucunda meydana gelir. Kalp kası hasarı oluşsa da STEMI’ya göre çok daha azdır.

Son olarak mikrovasküler miyokard enfarktüsü, kalbin küçük damarlarının tıkanması ya da fonksiyonlarında bozulma meydana gelmesi nedeniyle görülür. Anjiyografin genellikle normal çıktığı gözlemlenir. Bunun nedeni, büyük damarların sağlam olmasıdır. Dolayısıyla tanı konulması oldukça zordur. Hastalığın teşhis edilmesi için özel görüntüleme yöntemlerine ihtiyaç duyulur. 

Kalp Krizi Nedenleri Nelerdir?

Kalp krizinde temel neden koroner arter hastalığıdır. Kalp kasına kan sağlayan koroner arterlerde plak birikmesi sonucunda meydana gelen daralma ya da tıkanma olarak adlandırılan koroner arter hastalığı krizin nedenlerinden biri olmakla birlikte bazı hastalarda koroner arter daralması görülse bile kriz meydana gelmez. Kalp krizi nedenleri arasında yer alan hususların tamamı şu şekildedir:

• Yüksek tansiyon
• Diyabet
• Elektrolit dengesizliği
• Kolesterol yüksekliği
• Sigara ve uyuşturucu kullanımı
• Sağlıksız beslenme
• Fiziksel aktivitenin yetersizliği
• Genetik faktör
• Stres
• Obezite
• Kan damarlarında meydana gelen yırtık
• Kandaki oksijen eksikliği (hipoksi)

Özellikle sağlıksız beslenme ve yetersiz fiziksel aktivite, krizin en önemli nedenleri arasında yer alır. Bu nedenle koşu, yaşam tarzının değiştirilmesi ve yürüyüş gibi fiziksel aktivitelerin yaşama dahil edilmesi gerekir. Bunun yanı sıra trans yağ içeren ve sağlıksız olarak nitelendirilebilen gıdalardan uzak durulmalıdır. 

Kalp Krizi Belirtileri Nelerdir?

Kalp krizi hem gençlerde hem de yaşlılarda görülebilir. Bu nedenle genç ve yaşlılarda görülen belirtilerden bazıları farklıdır. Genç yaşta kalp krizi belirtileri arasında göğüs ağrısı, soğuk terleme, nefes darlığı, mide bulantısı ya da kusma şeklinde sıralanabilir. 40 yaş kalp krizi belirtileri şiddetli yorgunluk, anksiyete ve ölüm korkusu, mide bulantısı ve göğüs ağrısı şeklindedir.

Genel kalp krizi belirtileri ise ana hatlarıyla şu şekildedir:

• Kol, omuz, sırt ya da boyun bölgesine yayılan bir ağrı
• Göğüs bölgesinde sıkışma ya da yanma hissi
• Mide bulantısı ya da kusma
• Baş dönmesi ya da bayılma hissi
• Ciltte solgunluk ya da mavimsi bir renk görülmesi
• Nefes darlığı ya da zor nefes alma

Bu tür belirtiler genel olarak kriz öncesinde görülür. Herhangi bir belirtinin gözlemlenmediği kriz durumlarında, belirtisizliğe rağmen bazı önemli sinyaller ön plana çıkar. Gizli kalp krizi belirtileri arasında yorgunluk, nefes darlığı, hafif göğüs ağrısı ya da rahatsızlık; sırt, çene ve boyun ağrısı yer alır.

Yoğun fiziksel aktivite ve stres gibi nedenlerle göğüste ağrı ve yanma hissi meydana gelebilir. Bu, “yalancı kalp krizi” olarak adlandırılabilir. Yalancı kalp krizi belirtileri arasında göğüs ağrısı bulunmakta olup bu ağrı çoğunlukla istirahat ile geçer.

Ayrıca kalp krizinin 7 sessiz belirtisi arasında yer alan nedeni bilinmeyen bitkinlik ve yorgunluk hali, mide yanması, mide ekşimesi, terleme hali, soğuk basması, nefes darlığı ve can sıkıntısı hali dikkate alınmalıdır. 

Kalp Krizi Risk Faktörleri Nelerdir?

Kalp krizinde çeşitli risk faktörleri ön plana çıkar. Bu faktörler, kalp kasının işlevsiz kalmasına neden olabilen durumları tetikler ve genel olarak şu şekilde sıralanabilir:

• Diyabet hastalığı
• Sigara ve nargile başta olmak üzere tütün ürünleri
• Sağlıksız ve dengesiz beslenme
• İyi kolesterolün düşük olması
• Kötü kolesterolün yüksek olması
• Erkeklerin 45, kadınların ise 55 yaşında olması
• Otoimmün hastalıklar

Bunların yanı sıra hipertansiyon, ailede kalp hastalığı yaşayan kişilerin varlığı, preeklampsi öyküsü ve obezite hastalığı ile yetersiz fiziksel aktivitenin gerçekleştirilmemesi; krizi tetikleyen risk faktörleridir. Belirtilen risk faktörlerine sahip kişilerin düzenli olarak kardiyoloji uzmanından destek alması ve düzenli kontrole gitmesi gerekir. 

Kalp Krizi Anında Ne Yapılmalı?

Kalp krizi ilk yardım uygulamaları hayati önem taşır. Kişi eğer kriz anında tek başına ise yakınlarını aramalıdır. Ayrıca bulunulan yerin kapısı muhakkak açık bırakılmalıdır. Burun delikleri kapatılarak kuvvetli bir biçimde öksürülmelidir. Eğer evde aspirin varsa bir bardak su ile aspirin alınmalıdır. Ekstra hiçbir şey yenmemeli ve içilmemelidir. Pencere açılmalı ve odaya oksijen girmesi sağlanmalıdır. Soğuk ya da sıcak su altına girilmesi kesinlikle sakıncalıdır.

Eğer yanınızda birisi kalp krizi geçirirse ambulans yardımı isteyin. Hastanın ayaklarını kalp seviyesinin üzerine kaldırın ve kalbe daha fazla kan akışı sağlanmasını destekleyin. Hastanın üzerinde bulunan ve sıkı olan kıyafetleri gevşetin.

Kalp krizi geçirenlerin yorumları arasında semptomlar önemli bir yere sahip olduğundan belirti görülmesi halinde vakit kaybetmeden uzman desteği istenmesi gerekir. Krize müdahale sonlandığında detaylı kalp ve damar cerrahisi desteğini almak ve tetkikleri yaptırmak oldukça önemlidir. 

Kalp Krizi Nasıl Teşhis Edilir?

Krizin teşhis edilebilmesi için elektrokardiyogram (EKG), koroner anjiyografi, kan testleri, anjiyogram, kalp MR’ı ve kalp bilgisayarlı tomografi taraması gibi uygulamalara ihtiyaç duyulur. Ayrıca kalp krizi belirtileri kadınlarda ve erkeklerde detaylı bir şekilde gözlemlenir. Kalp krizinde koltuk altı ağrısı görülebildiğinden bu ve bunun gibi belirtilerin hastada bulunup bulunmadığı incelenir. 

Kalp Krizi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Kalp krizi tedavisinde hastanın sağlık durumu ve kalp kasının hasarına bağlı olarak farklı tedavi yöntemleri arasından tercihte bulunur. Yaygın olarak balon-anjiyoplasti, kalp kapağı ameliyatı, bypass ameliyatı, kalp nakli ve kalp pili gibi tedavi yöntemleri tercih edilir. Ayrıca hastanın durumuna göre ilaç tedavisinin tercih edilmesi de olanaklıdır.  

Kalp Krizini Önlemek için Neler Yapılabilir?

Kalp krizini önlemek için yaşam tarzı değişiklikleri şarttır. Sigaradan uzak durmak, sağlıklı bir şekilde beslenmek, düzenli egzersizler yapmak, alkolden uzak durmak veya az tüketmek; krizi önlemek adına atılabilecek adımlar arasında yer alır. Ayrıca kalp krizi sonrasında da bu tür hususlar ön planda tutulmalıdır.

Eğer herhangi bir kalp krizi belirtisini gözlemliyorsanız mutlaka doktorlarımız arasında yer alan ve ilgili tıbbi birimde hizmet veren uzmanlarımızdan destek alın. Olası bir krizin önlenmesi son derece önemlidir.