Ertesi Gün Hapı Nedir? Nasıl Kullanılır ve Yan Etkileri Nelerdir?

Ertesi gün hapı, korunmasız olarak girilen cinsel ilişki sonrasında gebeliği önlemek adına kullanılan doğum kontrol yöntemidir. Hap içerisinde yüksek düzeyde progesteron hormonu yer alır. Kadın yumurtasının erkek üreme hücresi tarafından döllenme ihtimalini azaltan ilaç, yumurta döllenmiş olsa bile rahim içine tutunmasını önler.

Cinsel ilişkiye girdikten sonra 72 saat içerisinde kullanılması, ilacın çok daha yüksek etki göstermesini destekler. Acil kontrasepsiyon (gebelikten korunma yöntemi) seçeneği olarak bilinir. Bu nedenle diğer doğum kontrol hapları gibi düzenli bir şekilde kullanılmasına gerek bulunmaz.

İlaç reçetesiz bir şekilde satılmakla birlikte özellikle ilacın yan etkileri arasında yer alan mide bulantısı ve karın ağrısı gibi semptomların gözlemlenmesi durumunda doktorlarımız listesinde yer alan ve ilgili tıbbi birimde hizmet veren uzmanlarımızdan destek alabilirsiniz. 

Ertesi Gün Hapı Nedir?

Ertesi gün hapı, gebelik oluşumunu en aza indirmeyi amaçlayan ve içeriğinde yüksek düzeyde progesteron hormonu bulunan doğum kontrol yöntemidir. Temel olarak bu yöntem:

• Yumurtlamayı geciktirir veya engeller.
• Spermlerin yumurta ile buluşmasını önleyebilir.
• Döllenmiş yumurtanın rahme tutunmasını engelleyebilir.

Hapın korunmasız cinsel ilişkiden sonra ilk 72 saat içerisinde kullanılması oldukça önemlidir. Bu süre içinde kullanıldığında ilacın etkisi çok daha fazladır. İlacın gebeliği önlemek dışında bir fonksiyonu bulunmaz. Çoğunlukla progesteron hormonu içeren ertesi gün hapları bulunmakla birlikte artık hem östrojen hem de progesteron ya da sadece östrojen hormonu içeren doğum kontrol ilaçları da bulunur. İçeriğindeki hormon türü değişse de ertesi gün hapı etkileri aynıdır. 

Ertesi Gün Hapı Hakkında Bilmeniz Gerekenler 

Ertesi gün hapı, istenmeyen gebelikler için acil bir korunma yöntemidir. Reçetesiz bir şekilde satışa sunulan doğum kontrol hapıyla ilgili bilinmesi gereken çeşitli hususlar bulunur. Bu hususlar ana hatlarıyla aşağıdaki gibidir:

• İlk 24 saatte alındığında başarı oranı bir hayli yüksektir. Bununla birlikte ilk 72 saat içinde alınması da olanaklıdır.
• Ertesi gün hapı isimleri farklılık gösterir. Gebelik önleyici hap ve acil kontraseptif hap; bu isimler arasında yer alır.
• Gebeliği sonlandırma işlevi yoktur. İstenmeyen gebeliğin oluşmasını önler.
• Çeşitli yan etkilere sahiptir. Hafif karın ağrısı, mide bulantısı ve baş dönmesi; yaygın olarak görülen yan etkiler arasında yer alır.
• İlaç kullanımı sonrasında adet gecikmesi ya da düzensizliği meydana gelebilir.

Sık bir şekilde kullanımı tavsiye edilmez. Çünkü ilacın kadının hormon dengesini bozma gibi bir etkisi bulunur. Bu nedenle yalnızca acil bir durum oluştuğunda kullanılması çok daha sağlıklıdır.

Ertesi gün hapı kullananların yorumları arasında ilacın hamile kalma riskini sıfırlamadığı yer alır. Erken alınması ilacın etkisini yükseltse de %100 koruyuculuk sağlamadığını söylemek olanaklıdır. 

Ertesi Gün Hapı Ne İşe Yarar?

Ertesi gün hapı, temel olarak geçici bir şekilde yumurtlamayı engelleyen bir doğum kontrol yöntemidir. İçeriğinde yüksek düzeyde progesteron hormonu yer alır. İlacın korunmasız cinsel ilişki sonrasında 5 güne kadar gebeliği önleme etkisi mevcuttur. Aradan fazla zaman geçerse ve sperm yumurtaya ulaşırsa hapın gebeliği önleme konusunda herhangi bir etkisi bulunmayabilir. Gebelik gerçekleşmişse ilacın bu gebeliği sonlandırmadığını da söylemek olanaklıdır. Bu nedenle en iyi ertesi gün hapı ve en etkili ertesi gün hapı olarak çeşitli söylemlerle satılan ilaçların bile bu tür durumlarda herhangi bir etkisi bulunmaz. 

Ertesi Gün Hapının Yan Etkileri Nelerdir?

Ertesi gün hapı kullanımı birtakım yan etki ve risklere sahiptir. Kullanım sonrasında sıklıkla baş dönmesi, mide bulantısı, adet düzensizliği, ara kanama, memelerde hassasiyet, yorgunluk, kanama veya ağrılı adet görme, alt karın ağrısı ve kramp gibi çeşitli yan etkiler ortaya çıkar. Ertesi gün hapı yan etkileri genellikle hafif seyreder. Ciddi yan etkilerde jinekoloji biriminde hizmet veren uzman doktorlardan destek alınması gerekli olabilir.

Ayrıca ilaç kullanımı ile çeşitli risklerin de ortaya çıktığını söylemek olanaklıdır. Bu riskler arasında hormon dengesinin geçici bir süre bozulması, antibiyotik gibi ilaçlarla etkileşime girmesi ve nadir de olsa alerjik reaksiyonlar göstermesi yer alır.

Ertesi Gün Hapı Hangi Durumlarda Kullanılır?

Ertesi gün hapı; korunmasız cinsel ilişki, günlük olarak kullanılan doğum kontrol hapının zamanında alınmaması, cinsel ilişki sırasında prezervatifin yırtılması, aylık kullanılan doğum kontrol iğnelerinin gecikmesi ve rıza dışı cinsel ilişkiler gibi çeşitli acil durumlarda tercih edilir. 

Ertesi Gün Hapı Ne Zaman Kullanılır?

Ertesi gün hapı, korunmasız cinsel ilişkiden sonra kullanılır. Fakat cinsel ilişkiden ne kadar süre sonra kullanıldığı, ilacın etkisini doğrudan belirleyen bir husustur. İlk 24 saat içinde kullanıldığında %98, ilk 72 saat içinde kullanıldığında %85-90 oranında gebeliği önleyici etkiye sahiptir. İlk 72-120 saat içinde kullanıldığında ise %75’in altında bir etkiye sahip olduğunu belirtmek olanaklıdır. 

Ertesi Gün Hapı Nasıl Kullanılır?

Ertesi gün hapı kullanımı son derece basittir. Korunmasız bir şekilde cinsel ilişkiye girdikten sonra oral, yani ağız yoluyla alınır. Reçetesiz olarak satıldığından temin etmek kolaydır. Fakat ertesi gün hapından sonra kanama gibi yan etkiler ortaya çıkabileceğinden sık kullanımı önerilmez. Ayrıca sık kullanımı bir süre sonra etkinin azalmasına neden olabilir. 

Ertesi Gün Hapı Nasıl Koruma Sağlar?

Ertesi gün hapının farklı türleri bulunur. İçeriğindeki etken maddelere göre gebelik oluşumunu farklı şekilde engeller. Yumurtlamayı geciktirmesi en temel etkisidir. Yumurtalıktan yumurtanın atılması olarak bilinen ovülasyon sürecini geciktirir veya tamamen engellenmesini olanaklı hale getirir. Öte yandan sperm hücrelerinin etkisini azaltma gibi bir etkisi de mevcuttur. Rahim içindeki mukusu değiştirir. Böylelikle spermin yumurtaya ulaşmasını zorlaştırır.

Ertesi gün haplarının etkilerinden bir diğeri de döllenmiş yumurtanın rahime yerleşmesini önlemektir. Döllenme oluşmuşsa bile embriyonun rahim duvarına tutunmasını engelleyerek gebelik oluşum sürecini sonlandırır. 

Ertesi Gün Hapının Etkinliğini Azaltan Faktörler

Ertesi gün hapının etkinliği çeşitli faktörler nedeniyle azalabilir. Bu faktörler hakkında bilgi sahibi olmak, ilacın çok daha etkili bir şekilde kullanılmasını olanaklı hale getirebilir. Hapın etkinliğini azaltan unsurlar ana hatlarıyla şu şekildedir:

• İlaç geç alınırsa ilacın etkinliği önemli ölçüde azalır.
• Fazla kilolu bireylerde levonorgestrel içeren hapların etkinliği daha az olabilir.
• Bazı ilaçların kullanımı, ertesi gün hapının etkinliğini azaltabilir. HIV ilaçları, tüberküloz ilaçları ve epilepsi ilaçları bu kategoride yer alır.
• İlacın alınmasından sonra 2-3 saat içerisinde kusma meydana gelirse ilaç vücut tarafından emilmemiş olabilir. Bu durumda tekrar alınması gerekebilir. Fakat fazla doz alımı gibi durumlarda uzman doktor tavsiyesine göre hareket edilmelidir.
• İlaç kullanımından sonra tekrar korunmasız cinsel ilişki gerçekleştirilirse ilaç bu durumlarda etki göstermez. Sadece kullanıldığı cinsel ilişki adına koruma sağlar.

Ertesi gün hapı zararları da bulunabildiğinden özellikle ilaç sonrasında meydana gelen adet düzensizlikleri durumunda kadın hastalıkları ve doğum uzmanından destek alınması son derece önemlidir.