Vertigo

Vertigo Nedir?

Vertigo; mide bulantısı, kusma gibi semptomlara neden olabilen bir tür sersemlik hissidir. Kişi, çevresindeki her şeyin döndüğü algısına kapılabilir. Halk arasında “baş dönmesi” olarak tanımlanan vertigonun semptomları baş dönmesinden çok daha ağır olabilir. Bu nedenle her ikisi arasında birtakım farklılıklar vardır. Hayatın her alanında ortaya çıkabilen vertigonun semptomları, kişinin yaşantısını olumsuz yönde etkileyebilir. Kişi, hareket ederken ya da eğilip kalkarken bu hisse maruz kalabilir. Bunun yanı sıra uzanırken bile ortaya çıkabilen baş dönmesi hissi, hareketten bağımsız bir şekilde oluşabilir. Kendi başına bir hastalık olarak görülmeyen vertigo, bir başka hastalığın habercisi de olabilir. Peki; vertigo nedir, sebepleri nelerdir, tedavisi nasıl yapılır?

Vertigo Neden Olur?

Vertigonun meydana gelmesinin çeşitli nedenleri bulunmakta olup bu nedenleri şu şekilde sıralamak mümkündür:

• İç kulakla ilgili problemler: Vertigonun nedenleri arasında yer alan iç kulak sorunları, en sık karşılaşın nedenlerden bir tanesidir. Vertigoya neden olan iç kulakla ilgili sorunlar bir hayli fazladır. Meinere hastalığı, iç kulakta yerleşik kristallerin hareketi, benign pozisyonel paroksismal vertigo (BPPV); iç kulakla ilgili problemlere örnek olarak verilebilir.
• Sinirsel problemler: Sinirsel vertigo olarak da tanımlanan bu kategoriye migren, labirentit gibi nörolojik sorunlar dahil edilebilir. Bu tür sağlık sorunları vertigoya neden olabildiği gibi kullanılan bazı ilaçlar da vertigonun görülmesinin sebepleri arasında yer alır.

Vertigonun nedenleri arasında yer alan her iki durum, aslında vertigonun çeşitleri olarak da değerlendirilebilir.  

Vertigo Çeşitleri Nelerdir?

Vertigo, temel olarak iki farklı türe sahiptir. Bunlar genel olarak şu şekilde sıralanabilir:

• Periferik Vertigo: İç kulakta yer alan dengenin çalışma şeklinde birtakım sorunlar oluşabilir. Labirent ve yarım daire kanalları nedeniyle oluşan vertigoların tamamı bu grupta değerlendirilir. Santral vertigoya göre çok daha sık bir şekilde karşılaşılır. Kulak enfeksiyonları, iç kulakta meydana gelen problemler; vertigonun görülme nedenleri arasında yer alır.
• Santral Vertigo: Merkezi sinir sisteminde meydana gelen sorunlardan bir kısmı, vertigoya neden olabilir. Beyin, beyincik sapı ve beyincik nedenli vertigoların incelendiği bu grupta vertigonun bazı hastalıkların semptomları olarak görülmesi mümkündür. Özellikle migren, inme, kanama, multiple skleroz (MS) hastalıklarının belirtilerinden bir tanesi vertigodur.

Vertigo nedenleri arasında yer alan periferik ve santral vertigonun görülme sıklıkları birbirinden farklıdır. 

Vertigo Belirtileri Nelerdir?

Vertigoyla karakterize edilen çeşitli belirtiler mevcuttur. Fakat bu belirtiler, temel olarak vertigonun türlerine göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle vertigo belirtileri şu iki alt başlık üzerinden incelenebilir:

• Nörolojik vertigo belirtileri
• Strese bağlı vertigo belirtileri

Vertigo hastalığı belirtileri, sorunun şiddetine göre farklılık gösterebilir. Fakat genel olarak vertigonun semptomları şu şekildedir:

• Şiddetli ataklar
• Tansiyon düşmesi
• Kuvvet kaybı
• Karar verme yetisinde çeşitli sorunların görülmesi
• Mide bulantısı
• Vücut dengesizliği
• Kulak çınlaması

Vertigo kafada ağırlık hissi gibi kişinin gündelik hayatını olumsuz etkileyen belirtilere de sahiptir. Bu tür belirtilerin her biri, vertigonun teşhis edilmesi için önemli veriler olarak ön plana çıkar.

Nörolojik Vertigo Belirtileri

Nörolojik nedenlerle ortaya çıkan vertigonun çeşitli semptomları bulunur. Nörolojik vertigo belirtileri genel hatlarıyla şu şekilde sıralanabilir:

• Denge kaybı
• Baş dönmesi
• Kusma
• Bulantı

Bunların yanı sıra işitme kaybı, kulak çınlaması gibi belirtiler de nadiren görülebilir. 

Strese Bağlı Vertigo Belirtileri

Strese bağlı vertigonun belirtilerinden bazıları nörolojik vertigonunki ile aynıdır. Stres kaynaklı vertigonun karakteristik belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Denge kaybı
• Terleme
• Baş dönmesi
• Hızlı solunum
• Kalp çarpıntısı

Stres kaynaklı vertigoda meydana gelen vertigo atakları genellikle psikolojik temellidir. Bu nedenle belirtilerden de yola çıkılarak tedavi aşamasında daha çok stresin azaltılmasına yönelik uygulamalar gerçekleştirilebilir. 

Vertigo Krizi Ne Kadar Sürer?

Vertigoda atakların süresi, vertigonun nedenlerine göre değişiklik gösterebilir. İç kulak temelli vertigolar ile nörolojik vertigoların süresi uzun olabilir. Bununla birlikte BPPV başta olmak üzere çeşitli pozisyonel vertigo türlerinde vertigonun süresi kısalabilir. Bunun yanı sıra çok daha ciddi vertigolar günlere ya da aylarca sürebilir. Tedavi edilmesi mümkün olan vertigolarda uygun tedavi yöntemleri kullanılarak semptomların kontrol altına alınması olanaklıdır. Bu da vertigodaki atakların süresinin kısalmasını sağlar. Bazı vertigolar daha ciddi olabildiği için tedavi süresinin da uzadığı görülür. Bu nedenle vertigonun türüne göre uygun tedavi yöntemlerinin seçilmesi son derece önemlidir. 

Vertigo Tanısı Nasıl Koyulur?

Vertigoda uygun tedavi yöntemlerinin belirlenebilmesi için ilk olarak hastalığın teşhis edilmesi gerekir. Hastalığın tanısının konulabilmesi için ilk olarak hasta şikayetleri dinlenir. Ardından fiziki muayene gerçekleştirilir. Bunların yanı sıra bazı testler yapılır. Vertigo testi olarak da adlandırılan Videonistagmografi (VNG) testi, temel olarak sorunun beyin merkezli mi yoksa iç kulaktan mı kaynaklandığının belirlenmesini sağlar. Yapılan testler, baş dönmesinin pozisyonel olup olmadığının ortaya konmasına destek olur. Ayrıca dinamik, okülomotor testler, kalorik testler başta olmak üzere farklı testlerin yapılması da olanaklıdır. Vertigonun tanısı için doktor, beyne kan akışı yetersizliğinden şüpheleniyorsa farklı tanı yöntemlerine başvurabilir. BT anjiyografi, doppler ultrason, manyetik rezonans anjiyografi (MR); bu tür durumlarda başvurulan yöntemler arasında yer alır. Yapılan muayene ve testler sonrasında doktor tarafından hastalığın teşhisi konulur. Bu adım, tedavi sürecinin planlanabilmesi adına oldukça önemlidir. Bu nedenle doktor, tanı adımlarının eksiksiz bir şekilde uygulandığından emin olduktan sonra tedavi aşamasına geçer.

Vertigo Tedavi Süreci Nasıldır?

Vertigo tedavisi için vertigonun neden kaynaklandığının belirlenmesi gerekir. Genellikle vertigo, bir başka hastalığın belirtisi olarak ortaya çıkar. Bu nedenle tedaviye başlamadan önce altta yatan hastalıklar tespit edilmeli, ardından tedavi aşamasına geçilmelidir. Eğer vertigonun nedeni orta kulak enfeksiyonu ise bunun için antibiyotik tedavisi uygulanabilir. Benign paroksizmal pozisyonel vertigoda (BPPV) hastalığın kendiliğinden geçme ihtimali son derece yüksektir. Genellikle 1 hafta ya da 1 ay içerisinde hastalık geçer. BPPV’li hastaların özellikle bazı hususlara dikkat etmesi gerekir. Bol sıvı tüketmeleri ve bol bol istirahat etmeleri oldukça önemlidir. Vertigonun belirtilerinin azaltılabilmesi için sağlıklı bir yaşam düzenine geçilmelidir. Vertigoya iyi gelen birtakım hususlar bulunmakta olup bu hususlar şu şekildedir:

• Sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinmek: Paketli ve işlenmiş gıdalardan uzak durulmalıdır. Bunun yanı sıra sebze ağırlıklı beslenilmesi tavsiye edilir.
• Stresi hayatın merkezinden uzaklaştırmak: Stres, vertigonun oluşma nedenleri arasında çok önemli bir yere sahiptir. Stres unsurlarının kontrol altına alınmaması, vertigonun oluşmasına sebebiyet verebilir. Bu nedenle stresi azaltacak hobiler edinilebilir. Öte yandan düzenli olarak egzersiz yapmak da stresin azalmasını sağlayacak adımlar arasında yer alır.
• Tuzu azaltmak: Vertigo hastalığı semptomlarının azaltılabilmesi için tuz kullanımı sınırlandırılmalıdır. Fazla tuz tüketimi, iç kulaktaki sıvının artmasına neden olabilir. Bu ise vertigoyu tetikleyen sebepler arasındadır.

Bunların yanı sıra vertigo hareketleri yapılabilir, bol su tüketilebilir ve ani hareketlerden kaçınmayı deneyebilirsiniz. Eğer geçmeyen baş dönmeniz bulunuyorsa, doktor muayenesine gitmeniz gerekebilir. Vertigonuzun teşhis edilmesi için Kulak Burun Boğaz doktoru ve nöroloji doktorlarından destek talep edebilirsiniz. Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri olarak kulak burun boğaz ve nöroloji doktorlarımız ile sizlere profesyonel ve kurumsal hizmet sunmaktayız.