Ülseratif Kolit Nedir?

Ülseratif Kolit Nedir?

Ülseratif kolit, kalın bağırsakta meydana gelen bir hastalıktır. Kalın bağırsak şişmesi olarak da bilinir. Hastalığın bu isimle adlandırılması ve halk arasında yaygın olarak bu şekilde tanımlanıyor olması, neden olduğu komplikasyonlar ile doğrudan ilişkilidir. Kolit, kalın bağırsağın iltihaplanma nedeniyle tahriş olması üzerine meydana gelen bir hastalıktır.

Kalın bağırsağın tahriş olması ise beraberinde bağırsağın şişmesi komplikasyonunu getirir. Bununla birlikte ülseratif kolit ise daha spesifik olarak tanımlanan ve kalın bağırsağın iç yüzeyinde yer alan kolon mukozasındaki iltihaplanma durumudur. Bağırsağın kolon bölümünde gelişen bu durum, kalın bağırsak ağrısı gibi çeşitli semptomlara neden olabilir.

Aynı zamanda ülseratif kolit nedeniyle bağırsakta yara belirtileri arasında dışkıda meydana gelen çeşitli komplikasyonlar da vardır. Özellikle dışkı ihtiyacının aniden gelişmesi, ağrılı ya da akıcı dışkı söz konusu komplikasyonlar arasından en belirgin olanlarıdır. Buna ek olarak hastalık nedeniyle dışkıda kan bulgusuna rastlanması da olasıdır.

Konu hastalık, temel olarak akut veya kronik şekillerde meydana gelebilen bir hastalıktır. Hastalığın komplikasyon ve bulguları hangi şekilde geliştiğine göre farklılık gösterebilir. Bu durum hastalığın gelişme nedenleri ile de ilişkilidir. Bununla birlikte ülseratif kolitin günümüzdeki en yaygın nedeni enfeksiyon oluşumudur. 

Ülseratif Kolit Neden Olur?

Ülseratif kolit, bağışıklık sisteminin hatalı çalışması sonucunda meydana gelir. Bununla birlikte hastalığın tam olarak hangi sebep doğrultusunda gelişim gösterdiği günümüzde kesin olarak bilinmemektedir. Fakat bağırsakta yara oluşumu genellikle vücudun sağlıklı parçalarının savunma sistemi tarafından saldırıya uğraması nedeniyle gelişim gösterir.

Özellikle beslenme alışkanlıkları bu hastalığın gelişmesini etkileyen en önemli faktörlerdir. Ülseratif kolitin nedenlerini genel hatlarıyla şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Beslenme alışkanlıkları ve beslenme düzensizliği
• Enfeksiyon nedeniyle gelişen diğer hastalıklar
• Bazı ilaçların gösterdiği yan etkiler
• Genetik etkenler

Tüm bu durumlar ülseratif kolit oluşumuna neden olan faktörler arasındadır. Bununla birlikte stres faktörünün de ülseratif koliti desteklediği düşünülmektedir. Stres, temel olarak bu hastalığın nedenleri arasında değildir. Fakat yoğun olarak hissedilen stres ya da endişe hali, semptomların daha belirgin bir şekilde ve kişinin yaşam kalitesini etkileyecek ölçüde hissedilmesine neden olabilir. 

Ülseratif Kolit Belirtileri Nelerdir?

Ülseratif kolit belirtileri, genellikle dışkılama esnasında gözlemlenen bulgular ile ortaya çıkar. Bununla birlikte şiddetli karın ağrıları ya da yoğun olarak hissedilen karından ses gelmesi durumları da yine önemli komplikasyonlardan bazılarıdır. Bu komplikasyonlar özellikle hafif ülseratif kolit belirtileri arasında gösterilebilir.

Ülseratif kolit dışkısı, hastalığın belirtilerini tespit etme konusunda oldukça belirleyici bir etkendir. İshal ya da dışkıda kan oluşumu, ülseratif kolite işaret edebilir. Genel anlamda ülseratif kolit belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir:

• Karından gelen yoğun sesler ve şiddetli hissedilen karın ağrıları
• Dışkı esnasında makattan gelen kan
• İshal ve mide bulantısı
• Bazı cilt sağlığı problemleri
• Ağız yaraları ve gözde oluşan iltihaplanmalar
• Ateş ve titreme hali
• Sürekli olarak meydana gelen dışkılama isteğine karşı bazı durumlarda dışkılayamama hali
• Eklemlerde meydana gelen şişmeler ve şiddetli ağrılar
• Dehidrasyon sorunu
• Rektal ağrılar, halsizlik ve bitkinlik hissi

Bunlar ülseratif kolit belirtileri arasında yaygın olarak gözlemlenen komplikasyonlardır. Bazı durumlarda hastalığın şiddetli seyretmesi halinde kalp atışı düzensizlikleri ve nefes darlığı gibi komplikasyonların da meydana gelmesi olasıdır. 

Ülseratif Kolit Çeşitleri Nelerdir?

Ülseratif kolit, ülser oluşumunun meydana geldiği inflamasyon bölgesine göre farklı türlerle tanımlanabilir. Aynı zamanda ülserin derecesi de yine ülseratif kolitin çeşidini belirleyen önemli faktörlerden biridir. Günümüzde tanımlanmış ülseratif kolit çeşitleri şu şekildedir:

• Sol Taraflı Kolit: Rektumdan kalın bağırsağın sol bölümüne kadar uzanan iltihaplanmayı tanımlar.
• Proktosigmoidit: Rektuma bitişik olan kolunun bir bölümünde ve rektumda oluşan iltihaplanma halini tanımlayan türdür.
• Pancolitis ya da Evrensel Kolit: Kolonun tamamen iltihaplanması ile karakterize ülseratif kolit türüdür.
• Ülseratif Proktit: İltihap oluşumunun rektum ile sınırlandığı türdür.

Bu ülseratif kolit türleri, komplikasyon bakımından da farklı bulguların ortaya çıkmasına neden olabilir. Ülserin kolon ya da rektumun hangi bölgesinde meydana geldiği, olası komplikasyonlar konusunda da belirleyici etkenlerdendir. 

Ülseratif Kolit Teşhisi Nasıl Konur?

Ülseratif kolit teşhisi, genellikle uzman doktor muayenesi ile konulur. Çoğunlukla detaylı olarak yapılan fiziki muayene, hastalık öyküsü ve bazı tetkikler teşhis sürecinde belirleyicidir. Ülseratif kolit teşhisinde gastroenteroloji alanında uzmanlaşmış hekimler görev alır. Teşhis sürecinde fiziki muayeneye ve hasta öyküsüne ek olarak;

• Kanda enfeksiyon oluşumu, kansızlık, alyuvar eksikliği gibi sorunların kontrolünü sağlamak amacıyla kan ve dışkı testi,
• Kalın bağırsağın sol kısmını incelemeye yönelik uygulanan esnek sigmoidoskopi,
• Kalın ve ince bağırsağın, midenin ve yemek borusunun incelenmesi amacıyla kolonoskopi ya da endoskopi

gibi tetkiklerin talep edilmesi de olasıdır. Bazı özel durumlarda ise uzman doktorlar hastalardan teşhis sürecinde röntgen çektirme talebinde bulunabilir. Bu tarz durumlarda görüntüleme işlemi yapılmadan önce baryumlu lavman uygulaması yapılır. Böylelikle röntgen esnasında bağırsakların çok daha net, belirgin ve etkili şekilde incelenmesi mümkün hale gelir. 

Ülseratif Kolitin Neden Olabileceği Diğer Rahatsızlıklar Nelerdir?

Ülseratif kolit, tedavi edilmemesi ya da kontrol altına alınmaması halinde ciddi sağlık sorunlarını ve başka hastalıkları tetikleyebilir. Dolayısıyla kolit belirtilerinin gözlemlenmesi halinde uzman doktorlardan ve sağlık kuruluşlarından destek almak son derece önemlidir. Özellikle hastalığın erken evrede teşhis edilmesi, tedavi sürecini önemli ölçüde olumlu yönde etkiler.

Bununla birlikte teşhisin geç koyulduğu ya da teşhis koyulmasına rağmen tedavinin başlamadığı durumlarda ülseratif kolitin kolon kanserine yakalanma riskini artıracağı mutlaka bilinmelidir. Bu hastalık nedeniyle gelişebilecek diğer hastalıklar ve sağlık sorunları şu şekildedir:

• Kolon duvarında meydana gelen delik
• Kanda pıhtılaşma riskinin artması
• Belli başlı karaciğer sorunlarının meydana gelmesi
• Omurilikte yer alan kemikler arasındaki boşluklarda iltihaplanma riski
• Bağırsaklarda oluşan kanama nedeniyle dışkıda kan gözlemlenmesi
• Bağışık sisteminin olumsuz yönde etkilenmesi

Tüm bunlara ek olarak tedavi edilmeyen ülseratif kolit, kalın bağırsak duvarının kalınlaşmasına da neden olabilir. 

Ülseratif Kolit Tedavisi Nasıl Yapılır?

Ülseratif kolit tedavisi, birçok etken doğrultusunda farklı şekillerde planlanması gereken bir süreçtir. Diğer bağırsak ve kolon hastalıklarında olduğu gibi hastalığın türü, tedavi sürecini de belirleyen önemli bir faktördür. Aynı zamanda hastalığın ilerleme düzeyi, komplikasyonların şiddeti, kişinin genel sağlık durumu, hastanın kullandığı ya da kullanmış olduğu ilaçlar, tedavi sürecinin planlanmasında rol oynar.

Dolayısıyla kolit tedavisi, çok büyük oranda kişiselleştirilmesi gereken süreçlerden oluşur. Tedavi sürecinde ise doğrudan ülseratif kolitin etkisini azaltma yönelik geliştirilen ilaçların kullanılması, en yaygın yöntemlerdendir. Bununla birlikte kolonda iltihaplanma gözlemlenmesi halinde ise uzman hekim tarafından daha çok bir iltihaplanmanın giderilmesine yönelik tedavi metotları tercih edilir.

Rektum çevresinde gözlemlenen iltihaplanma halinde ise daha çok antibiyotik kullanımı uzman hekimlerce uygulanan tedavi yöntemidir.  Ayrıca ülseratif kolit tedavisinde yaşam şeklinde yapılan değişimler, bazı tetikleyici besinlerden uzak durulması ve beslenme alışkanlıklarını gözden geçirilmesi gibi detaylar da önemli bir yere sahiptir. Ülseratif kolit tedavisi hakkında daha fazla bilgi almak, teşhis sürecine ilişkin detaylı tetkikler yaptırmak ve muayene işlemleri için doktorlarımız aracılığıyla randevu oluşturabilirsiniz.