Kuduz Nedir? Kuduz Belirtileri Nelerdir?

Kuduz Nedir? Kuduz Belirtileri Nelerdir?

Kuduz, virüse karşı enfekte olan hayvanlardan çeşitli yollar ile bulaşan bulaşıcı bir hastalıktır. Isırık, beyin/sinir sistemi dokusu ve tükürük; kuduzun bulaşma şekillerindendir. Hem hayvanlar hem de insanlarda görülmesi mümkündür. Sinir sistemini etkileyen kuduz, önlem alınmadığında ciddi beyin sorunlarına sebebiyet verebilir. Ölümcül bir hastalık olup belirtilerin dikkatli bir şekilde gözlemlenmesi gerekir.

Kuduz belirtileri çeşitlilik gösterir. İnsanda kuduz belirtileri arasında halsizlik, baş ağrısı, ajitasyon, öfke nöbetleri, bilinç bulanıklığı ve bunun gibi semptomlar yer alır. Belirtilerden herhangi birinin görülmesi halinde dahiliye uzmanından destek alınmalıdır.  

Kuduz Nedir?

Kuduz, virüsün enfekte ettiği hayvandan insana bulaşan bir tür bulaşıcı hastalıktır. Köpek, eşek, inek, kedi gibi evcil hayvanlar ve köstebek, tilki, kurt ve yarasa gibi memeli hayvanları hastalandıran virüs; bu tür hayvanlardan insanlara bulaşabilir. Virüsün insan vücudunda ilerlemesi, tedavinin gerçekleştirilememesine neden olur. Bu nedenle kuduz belirtileri fark edilip zamanında tedavi gerçekleşmezse kişi, hayatını kaybedebilir. 

Kuduz Belirtileri Nelerdir?

Kuduz belirtileri son derece fazladır. Fakat bunlardan bazıları yaygın olarak görülür. Genellikle insanda kuduz belirtileri ilk birkaç hafta semptom göstermemekle birlikte virüsün merkezi sinir sistemine ulaşması halinde gribe benzer semptomlar ortaya çıkabilir. Bu semptomlar ise genel hatlarıyla şu şekildedir:

• Halsizlik
• Baş ağrısı
• Hafif ateş
• Yutma güçlüğü
• Huzursuzluk
• Duygusal dalgalanmalar
• Sinirlilik
• Anksiyete
• Titreme
• Hiperaktivite
• Anormal davranışlar
• Bilinç kaybı
• Bilinç bulanıklığı
• Deliryum
• Solunum yetmezliği
• Koma

Belirtiler hayati bir risk taşır. Bu nedenle belirtilerden herhangi birinin görülmesi halinde enfeksiyon hastalıkları uzmanından randevu alınması gerekebilir. Virüsün ilerlemesi adına gerekli tedavinin uygulanması hayati bir önem taşır.  

Kuduz Nasıl Bulaşır?

Kuduz belirtileri gösteren hayvandan yakın temas ile bulaşan virüs, hayvan ısırması veya hayvanın tahriş olan cilt/mukoza zarını yalaması yoluyla da bulaşabilir. Hayvandan insana bulaşabilen virüs, hayvandan hayvana da bulaşabilir. 

Kuduz Hastalığının Nedenleri Nelerdir?

Kuduz belirtileri ve nedenleri nelerdir sorusu kapsamında hastalığın aşısız sokak köpeklerinin bulunduğu ülkelerde daha fazla görüldüğünü belirtmek mümkündür. Virüs, genellikle köpeklerden insana bulaşır. Bu nedenle kuduz köpek ve kedi gibi evcil hayvanların bulunması halinde enfekte olmuş hayvanlara ilgili tedavinin gerçekleştirilmesi gerekir.

Virüsün enfekte ettiği hayvanın temas ettiği kişilerde virüs 5 adımda ilerler. Kuluçka, prodrom, akut nörolojik dönem, koma ve ölüm; virüsün ilerleme şeklidir. Kuduz kuluçka süresi 3 ila 12 haftadır. Fakat kuluçka döneminin 5 gün ila 2 yıl arasında sürmesi de mümkündür. Kuluçka dönemi, virüsün vücuda girişiyle belirtilerin görülmeye başlandığı dönem arasındaki süredir. 

Hangi Hayvanlar Kuduz Hastalığına Yakalanabilir?

Hastalığa yakalanabilen hayvanlar sınırlı olup bu hayvanların listesi aşağıdaki gibidir:

• Kedi
• Köpek
• At
• Keçi
• İnek
• Yaban gelinciği
• Kunduz
• Yarasa
• Dağ sıçanı
• Kokarca
• Rakun
• Tilki
• Maymun
• Çakal
• Kunduz

Ayrıca virüsün enfekte edebildiği hayvanların birtakım özellikleri mevcuttur. Kuduz virüsü ile enfekte olan hayvanların ön plana çıkan özellikleri şu şekildedir:

• Başlangıçta ürkek ve korkaktırlar. Daha sonra ise sahibinin emirlerini dinlemezler. Sahiplerine saldırma ihtimalleri de bulunur. Köpekler evlerini terk eder, bir daha evlerine dönmezler.
• Sık sık idrar yaparlar. Aynı zamanda su içme istekleri oldukça fazladır.
• Hastalık ilerledikçe enfekte olmuş hayvanın ağzından çok miktarda salya çıkar.
• Hayvanların dengeleri giderek kaybolur. Hatta felç oluşumu görülür. Bu durum, yürüyemez hale gelmelerine sebebiyet verir.

Virüsün bulaştığı hayvan maksimum 1 hafta içerisinde hayatını kaybeder. Kuduz belirtileri gösteren hayvanlardan uzak durulması, hastalığın bulaşmasını önlemek adına önemlidir. Özellikle virüsün bulaştığı hayvanların özellikleri dikkatli bir şekilde incelenmelidir. 

Kuduz Teşhisi Nasıl Konulur?

Kuduz belirtileri, doktor tarafından teşhis konulurken dikkatle incelenir. Hastalığın bazı belirtileri grip semptomlarına son derece benzer. Bu nedenle teşhis sırasında titiz hareket edilmesi gerekir. Belirtiler ortaya çıktıktan sonra hastalık ölümcül bir hal alabilir. Dolayısıyla erken teşhis ve tedavi önemlidir.  

Kuduz hastalığının teşhisinde tercih edilebilecek çeşitli uygulamalar mevcuttur. Bu uygulamalar ana hatlarıyla şu şekildedir:

• Tükürük Testi: PCR (Polimeraz Zincir Reaksiyonu) testi, virüsün tükürükte bulunabilme ihtimali düşünülerek yapılır.
• Serum ve Beyin Omurilik Sıvısı Testi: Bu test ile vücudun bağışıklık yanıtı ölçülür. Böylelikle virüse karşı antikor varlığı kontrol edilir.
• Cilt Biyopsisi: Ense kökünden cilt örneği alınır. Virüsün sinir uçlarında var olup olmadığı kontrol edilir.
• PCR Bazlı Moleküler Testler: Beyin omurilik sıvısı, kan ya da diğer dokularda virüsün genetik materyali incelenir.
• Nörolojik Muayene: Sinir sistemi bulguları nörolojik muayene ile test edilir.

Bunların yanı sıra insanda kuduz belirtilerinin test edilebilmesi açısından görüntüleme yöntemleri de kullanılır. Özellikle beyin ve omurilikte meydana gelebilecek yapısal değişiklikler, görüntüleme yöntemleri ile incelenir. 

Kuduz Aşısı ve Kuduz Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kuduz belirtileri görülmeye başladıktan sonra virüs, son derece tehlikeli bir hal alır. Bu nedenle kuduz aşısı gibi tedavilerin vakit kaybetmeden gerçekleştirilmesi gerekir. Kuduz belirtileri görülmeden önce, virüsün bulaşması sonrasında önleyici tedavinin uygulanması, hastalığın gelişmesinin önlenmesine destek olur.

Kuduz aşısı, virüsün bulaştığı kişilerde uygulanması gereken en önemli tedavidir. Aşı uygulaması, vücudun virüsü tanıması ve onunla etkili bir şekilde savaşmasını destekler. Aşı, koldan yapılır. Uygulama için 0. gün, 3. gün, 7. gün, 28. gün ya da 90. gün olmak üzere seçilmiş tarihlerden bir tanesi tercih edilmelidir.

Bazı hastalarda aşının yanı sıra kuduz antiserumunun da tercih edilmesi gerekir. Yüksek kuduz riski taşıyan hayvanlardan bulaşan virüslerde antiserumun önemli hale geldiğini belirtmek mümkündür. Antiserum içerisinde yer alan özel karışım, virüsün yayılmasını engelleyici özelliğe sahiptir. Hayvanın ısırdığı bölgenin yakınından enjekte edilmesi önerilen antiserum, virüsün merkezi sinir sistemine ulaşmasını önler.

Virüs riski taşıyan hayvanların ısırması sonucunda hayvan bulunamazsa ya da ısıran hayvanın virüsü taşıma ihtimalini içeren davranışları mevcutsa önleyici yöntemlerin uygulanması gerekir. Örneğin kedi tırmalaması kuduz ile ilişkilendirilebilir. Bu yolla virüsün bulaşma riski düşük olmakla birlikte tamamen ihmal edilmemesi gerekir. Dolayısıyla kedi tırmalaması kuduz belirtileri ortaya çıkmadan doktor kontrolüne gidilmelidir. Bu tür durumlarda aşı, önleyici kuduz tedavisi olarak tercih edilir.

Kuduz Titrasyon Testi, önleyici yöntemler arasında bulunur. Kanda bulunan virüse karşı oluşan antikor testinin ölçülmesi amacıyla tercih edilir. Bir tür laboratuvar testi olup daha çok hayvanların kuduz aşısına yeterli bağışıklık geliştirip geliştiremediklerinin ölçülmesini sağlar. Özellikle seyahatler sırasında evcil hayvanların gerekli sağlık şartlarını karşılayıp karşılayamadıklarının anlaşılmasını olanaklı hale getirir.

Yapılan test sonucunda 0,5 IU/ml değerinin üzerinde antikor titresinin elde edilmesi, hayvanın virüse karşı korunduğunun anlaşılmasını sağlar. Avrupa Birliği ülkeleri, Japonya, İsviçre, Yeni Zelanda, Rusya, Gürcistan, Ermenistan, San Marino ve Azerbaycan başta olmak üzere birçok ülke; evcil hayvan ile yapılan seyahat öncesinde bu testi zorunlu tutmuştur.

Kuduz olan çocuklar ya da yetişkinlerde semptomlar görülmeden önce uzman doktor kontrolüne gidilmesi gerekmekte olup doktorlarımız arasında yer alan uzmanlarımızdan randevu talep edebilirsiniz. Gerekli teşhis yöntemleri uygulandıktan sonra eğer virüs tespit edilirse kuduz aşısı başta olmak üzere virüsün etkisinin ortadan kaldırılması için çeşitli tedavi yöntemleri uygulanır.