Kabızlık Nedir? Kabızlığa Ne İyi Gelir?

Kabızlık Nedir?

Kabızlık, genel olarak bağırsak hareketlerinin normale göre daha az düzeyde olması veya dışkının sertleşmesi ile karakterize bir sağlık sorunudur. Gündelik yaşamı belli durumlarda son derece etkileyen bu sorun, aynı zamanda bazı hastalıkların belirtisi olabilir. Fizyolojik etkilerinin yanı sıra kabızlık, psikolojik olarak da kişiler üzerinde olumsuz etkiler gösterir. Tam da bu yüzden kabızlığa iyi gelen şeyler, dışkılamada zorlanan kişilerin en çok merak ettiği konulardan biridir.

Kabızlık belirtileri, genel olarak dışkılamada yaşanan sorunlarla ilgilidir. Fakat dışkılama sıklığının düşük olması her zaman kabızlığa işaret etmez. Genellikle haftada 3’den daha az dışkılama sıklığı, kabızlık olarak değerlendirilir. Kabızlığın belirtileri arasında en önemli komplikasyonlardan biri ise dışkının sert, kuru ve büyük bir yapıya sahip olmasıdır. Bu durum, dışkılama esnasında zorlanmaya ve bazı durumlarda ise şiddetli ağrılara sebebiyet verebilir.

Kabızlığa iyi gelen şeyler, sahip oldukları liflerle dışkılama sırasındaki zorlanmayı belli oranlarda azaltabilir. Direk tuvalete çıkaran şeyler, bağırsak fonksiyonlarını ve hareketlerini hızla aktif hale getirir. Genellikle yüksek oranda lif içeren besinlerden, meyvelerden ve sebzelerden oluşan bu yiyecekler, herkeste aynı etkiyi göstermeyebilir. Bununla birlikte kabızlığın tek nedeni beslenme alışkanlıkları değildir. Aynı zamanda hareketsiz yaşam, uyku düzenindeki bozukluklar, ilaç kullanımı ve bazı psikolojik sorunlar da kabızlığa neden olabilir.

Kabızlık, bazı kişilerde belli süreleri kapsayacak şekilde gelişir. Ancak kabızlığın süre gelen biçimde devam etmesi bazı ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabilir. Düzenli olarak devam eden kabızlık için uzman bir hekimden ya da sağlık kuruluşundan destek alınması gerekir. Özellikle kabızlık haline; dışkıda kan gözlemlenmesi, şiddetli ağrılar, hızlı kilo kaybı gibi komplikasyonlar eşlik ediyorsa mutlaka destek alınmalıdır. Kronik kabızlıktan şikayetçi olanların sağlık kuruluşlarında yer alan gastroenteroloji bölümlerine başvurmaları gerekir. 

Kabızlık Neden Olur?

Kabızlık nedenleri, yaygın biçimde beslenme alışkanlıklarında yaşanan sorunlara bağlıdır. Ancak lif açısından zenin olan besin kaynaklarının tüketilmemesi, hareketsiz yaşam tarzı, beslenme düzensizlikleri gibi durumlar kabızlığı tetikleyen risk faktörleridir. Bunun dışında gebelik hali ve bazı ilaçların yan etkisi nedeniyle de kabızlık gelişebilir.

Fiziksel etkenlerin yanı dışında ruh sağlığı sorunları da kabızlığa neden olabilen durumlardır. Anksiyete veya depresyon gibi ruhsal sorunların kabızlığa neden olabileceğini söylemek mümkündür. Kabızlığın nedenleri genel olarak şu şekilde özetlenebilir:

• Lif bakımından düşük besinlerin yoğun olarak tüketilmesi ve bu besinlerin dışkıda sertliğe yol açması
• Düşük ve olması gerekenden az su tüketimi
• Bağırsak hareketlerinin yavaşlaması ile sonuçlanan hareketsiz yaşam tarzının benimsenmesi
• Bazı demir takviyeleri, antidepresanlar ve tansiyon ilaçlarının kullanımı
• Beslenme sisteminde yaşanan değişimlere bağlı olarak gelişen sindirim sistemi sorunları
• Gebelik hali

Bunların dışında bazı bağırsak sağlığı sorunları da belirti olarak kabızlığa neden olur.  Kabızlık sorunu çoğunlukla kabızlığa iyi gelen şeyler ve besin kaynaklarının tüketilmesi ya da yaşam tarzındaki değişikliklerle giderilebilir. Uzun süreli kronik şikayetlerin ise mutlaka uzman bir hekim gözetiminde tedavi edilmesi gerekir. 

Kabızlığa Ne İyi Gelir?

Su tüketimi, egzersizler, lif oranı yüksek besinler ve meyveler, kefir gibi bağırsak hareketlerini düzenleyen durumlar genellikle kabızlık sorununa iyi gelir. Kabızlığa iyi gelen şeyler, anlaşılacağı üzere genel olarak bağırsak faaliyetlerinin düzenlenmesine yöneliktir. Dolayısıyla kabızlık için ne iyi gelir, merak edenlere zengin lif oranına sahip olan besinlerin tüketilmesi gerektiğini söylemek mümkündür.

Özellikle kabızlığa iyi gelen meyveler, kabızlık sorununu önemli ölçüde ortadan kaldırabilir. Elma, armut veya erik gibi meyveler, dışkıda yumuşamaya neden olarak kabızlığı azaltır. Meyvelerin dışında kabızlığa iyi gelen yiyecekler arasında bitkisel ürünler de vardır. Enginar, brokoli, mercimek bunlardan başlıcalarıdır.

Ayrıca keten tohumu ve kepekli tahıllar da kabızlık şikayetinin ortadan kalkmasında destekleyici olabilecek besin kaynaklarıdır. Kabızlığa iyi gelen şeyler kadar kabızlık sorununu gidermek isteyenlerin bu duruma neden olabilecek besinleri tüketmemeye özen göstermesi de gerekir. Bağırsak hareketlerini yavaşlatan bazı besinleri sürekli olarak tüketmek, kabızlığa neden olabilir. 

Hangi Yiyecekler Kabızlığa Neden Olur?

Kabızlığa neden olabilecek yiyecekler, lif bakımından zengin olmayan besinlerdir. Şeker ve tuz, bunların başında gelir. Rafine şeker lif bakımından düşük bir kaynak olduğu gibi aynı zamanda dışkıda sertleşmeye de neden olur. Ayrıca işlenmiş etler de yine kabızlığı tetikleyebilen yiyeceklerdir. Kabızlığa neden olabilecek yiyecekler, lif oranı düşük besin kaynakları ile sınırlı değildir.

Aynı zamanda bazı yiyecek ve içeceklerin yoğun miktarda tüketilmesi sonucunda vücutta dehidrasyon oluşabilir. Bu durum da kabızlığa neden olur. Genel olarak kabızlığı tetiklediği düşünülen yiyecek ve içecekler şu şekildedir:

• Kahve
• Çay
• Çikolata
• Rafine şeker
• Tuz oranı yüksek besinler ve yiyecekler
• İşlenmiş et ürünleri
• Süt ve yoğun süt oranına sahip ürünler

Özellikle çay, kahve ve çikolata gibi yiyecek ve içecekler, vücutta dehidrasyona neden olabilir. Genellikle kabızlığa iyi gelen şeyler arasında olduğu düşünülen kahve, yüksek oranda tüketildiğinde tetikleyici bir etki gösterebilir. Bununla bazı kahve türleri kabızlık çözüm yollarından biri olup uygun miktarda tüketilmelidir. 

Kabızlığı Önlemeye Yarayan Besinler Nelerdir?

Kabızlığa iyi gelen şeyler, hareketli yaşam tarzı ve doğru besinlerin tüketilmesine yöneliktir. Dolayısıyla bazı besinlerin tüketilmesine özen gösterilerek kabızlık sorunun belli oranlarda giderilmesi mümkündür. Kabızlık için lifli gıdalar tüketilmeli ve meyve ağırlıklı bir beslenme düzeni benimsenmelidir.

Aynı durum gaz sıkışması belirtileri yaşayan kişiler için de geçerlidir. Kabızlığa iyi gelen bitkiler, önemli oranda gaz sıkışmalarını da önler. Bazı durumlarda kabızlık ve gaz sıkışmaları benzer nedenlerle gelişebilir. Kabızlığa iyi gelen besinler kadar birçokları tarafından merak edilen konulardan biri de anında tuvalete çıkaran yiyecekler ve besin kaynaklarıdır.

Büyük bir hızla sindirim sistemini harekete geçiren bazı besin kaynakları vardır. Elma, armut, kuru erik, keten tohumu, incir, kivi gibi kabızlığa iyi gelen şeyler, aynı zamanda bağırsak hareketlerinin olması gereken seviyeye ulaşması açısından da destekleyici niteliktedir. Hızla bağırsak sistemine etki eden bu yiyecekler, genellikle lif bakımından zengindir. 

Kabızlık Hangi Hastalıklarla İlişkilidir?

Kabızlık, tek başına bir yaşam tarzı sorunu olduğu gibi aynı zamanda bazı hastalıkların habercisi ya da belirtisi de olabilir. Bu tarz durumlarda kabızlığa iyi gelen şeyler ve beslenme tarzı değişiklikleri yeterli olmayabilir. Dolayısıyla mutlaka uzman desteğine başvurulmalıdır. Özellikle 3 haftadan fazla süren geçmeyen kabızlık hali ve bazı belirtilerin ortaya çıkması durumunda mutlaka sağlık kuruluşlarından destek alınmalıdır.

Sürekli kabızlık hali ile karakterize ve kabızlığın belirti olduğu bazı sağlık sorunları şu şekildedir:

• Basur (hemoroid)
• Konstipasyon
• Parkinson
• Kolon kanseri
• Bazı nörolojik sorunlar
• Tiroid sağlığı sorunları
• Bağırsak inkontinansı
• Diyabet
• Depresyon ve Anksiyete

Tüm bu sağlık sorunlarının dışında bazı iltihaplı bağırsak hastalıkları da yine kabızlığa neden olabilen hastalıklardandır. 

Kabızlık Nasıl Geçer?

Kabızlığa iyi gelen şeyler, sadece doğru besinlerin tüketilmesi ile sınırlı değildir. Aynı zamanda kabızlık, hareketsiz yaşam tarzı nedeniyle de gelişebilir. Dolayısıyla düzenli egzersizler yapmak, hareketli bir yaşam tarzını benimsemek, spor, yürüyüş gibi aktiviteler de kabızlık sorununu önemli ölçüde azaltabilir.

Kabızlık sorunu gidermek için beslenme düzenini sağlamak da önemlidir. Lif bakımından zengin gıdaların tüketilmesinde fayda vardır. Elma, armut, erik, erik suyu, brokoli, enginar, yulaf, incir gibi doğal besin kaynakları kabızlığa iyi gelen şeyler arasındadır. Özellikle çocuklarda gözlemlenen kabızlık sorunlarında mutlaka beslenme çeşitliliğine önem verilmeli ve lifli besinlerin tüketilmesine özen gösterilmelidir.