Folik Asit (Folat) Nedir? Folik Asit Ne İşe Yarar?

Folik Asit (Folat) Nedir? Folik Asit Ne İşe Yarar?

Folik asit ya da folat, B9 vitaminin bir formudur. Birçok besin maddesinin içerisinde bulunur. Kandaki düşük folat seviyeleri ve kandaki yüksek homosistein seviyelerinin önlenebilmesi amacıyla tercih edilir. Folik asit; kırmızı kan hücrelerinin üretimi, DNA sentezi ve tamiri, bağışıklık sistemi desteği gibi işlevlere sahiptir. 

Folik Asit (Folat) Nedir?

Folik asit, vücutta kırmızı kan hücrelerinin sentezlenmesini destekleyen ve doğal bir şekilde gıdalarda bulunan B9 vitamininin suda çözünen formudur. Yeşil yapraklı sebzelerde yoğun miktarda bulunur. Ayrıca vitaminlerce zenginleştirilen mısır gevreği ve unlu mamullerde de yer alır. 

Folik Asit Ne İşe Yarar?

Folik asit, vücutta son derece önemli bir yere sahiptir. Gebelik sırasında bebeğin nöral tüp gelişimini destekleyici özelliğe sahiptir. Bunların yanı sıra vitaminin ön plana çıkan fonksiyonları şu şekilde sıralanabilir:

• Anemiyi önlemek adına kırmızı kan hücrelerinin üretimini destekler.
• Hücrelerin sağlıklı bir şekilde büyümesi ve çoğalması adına son derece önemlidir.
• Beyin ve sinir sistemi işlevlerinde önemli bir role sahiptir. Nörolojik sağlığı desteklediği bilinir.
• Kalp ve damar sağlıklarını koruyabilmek adına homosistein seviyelerinin dengelenmesine katkıda bulunur.
• Protein sentezi ve amino asitlerin metabolizmasında önemli bir yere sahiptir.

Bunların yanı sıra hamilelikte de çeşitli işlevlere sahip olduğunu belirtmek mümkündür. Folik asit hamilelik döneminde embriyonun sinir sistemi ve omuriliğinin sağlıklı şekilde gelişmesine destek olur. Ayrıca nöral tüp defektlerini önlemede de etkili olduğu bilinir. 

Folik Asit Faydaları

Folik asidin vücuda pek çok faydası bulunur. Bu nedenle özellikle folik asit düşüklüğü durumlarında kişinin doktor kontrolünde vücuduna folik asit takviyesinde bulunması son derece önemlidir. Özellikle gebelik dönemlerinde vücuda pek çok katkısı bulunan folatın faydaları ana hatlarıyla şu şekildedir:

• Kemik iliğinde beyaz ve kırmızı kan hücrelerinin üretilmesini destekler. Kırmızı kan hücresi eksikliği, hemolitik aneminin görülmesine sebebiyet verebilir.
• Kadın ve erkeklerde üreme hücrelerinin oluşmasına katkıda bulunur. Folatın yeterli miktarda alınması, özellikle düşük doğurganlığın önlenmesine destek olur.
• Folatın eksikliği bulunan kişilerin depresyona eğilimli olduğu gözlemlenmiştir.
• Yapılan çalışmalar, folatın kalp hastalıkları riskini azaltma konusunda önemli bir etkisi olduğunu vurgular. Kanda yüksek miktarda homosistein bulunan kişilerin kalp hastalıklarında riskli grup içerisine girebildiğini belirtmek mümkündür. Folat takviyeleri ise kandaki homosisteinin azalmasını destekler.

Folatın vücutta düşük olması, çeşitli kanser türleri için risk faktörü olabilir. Meme, kolon, yumurtalık ve rahim kanseri başta olmak üzere çeşitli kanser türleri, folat düşüklüğü nedeniyle tetiklenebilir. Bu nedenle vücutta folat eksik ise uzman doktor kontrolüne gidilmelidir. Folat eksikliğinde meydana gelen belirtilerden herhangi bir tanesini gözlemlemeniz halinde dahiliye uzmanından randevu alabilirsiniz.  

Folik Asit Eksikliği Nedir?

Folik asit eksikliği, vücutta folatın yeterli ölçüde olmaması durumudur. Kandaki düşük folat seviyelerinin ve yüksek kan homosistein seviyelerinin önlenmesi adına tedavi olarak folat takviyesi tercih edilir. Özellikle gebelikte düşükle ilişkilendirilebilen folat eksikliği, anemi başta olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Ayrıca folat eksikliğinin çeşitli kanser türlerinin riskini arttırabilmesi nedeniyle folat eksikliği homatoloji tıbbi biriminin ilgilendiği konular arasında yer aldığını belirtmek mümkündür. 

Folik Asit Eksikliği Belirtileri

Folik asit eksikliğinde çeşitli semptomlar ortaya çıkar. Bu semptomlar, özellikle folat eksikliğinin teşhisinde önemli bir yer edinir. Folat eksikliğinde görülen semptomlar şu şekildedir:

• Konsantrasyon zorluğu
• Nefes darlığı
• Anemi belirtileri zayıflık ve yorgunluk
• İştahsızlık ve kilo kaybı
• Soluk ten
• Saç dökülmesi
• Depresyon ve sinirli olma başta olmak üzere ruh halinde birtakım değişiklikler
• Baş ağrısı ve baş dönmeleri
• Tat alma duyusunda azalma
• Ağız yaraları

Folat eksikliği, özellikle gebelik döneminde anne karnındaki bebeğin beyin ve omurga gelişiminde çeşitli sorunlara neden olabilir. Bu nedenle gebelik sürecinde vücuttaki folat miktarının detaylı bir şekilde araştırılması son derece önemlidir. 

Folik Asit Eksikliği Neden Olur?

Folik asit eksikliği yeterli miktarda beslenmeme durumunda meydana gelebilir. Özellikle doğal olarak içeriğinde folat bulunan besin maddelerinin düzenli bir şekilde tüketilmesi gerekir. Bunun yanı sıra folit asitle zenginleştirilen gıdaların tüketimi de gerekli olabilir. Folat eksikliğinin ön plana çıkan nedenleri şu şekildedir:

• Aşırı alkol kullanımı
• Sindirim sistemi hastalıkları
• Hemolitik anemi
• Meyve ve sebzelerin aşırı pişirilmesi
• Nöbet önleyici ve ülseratif kolit ilaçların kullanımı
• Genetik varyantlar

Bunların yanı sıra gebelik de folat eksikliğine neden olabilir. Çünkü gebelik sürecinde fetüsteki hücrelerin gelişiminde folat önemli bir rol oynar. Bu nedenle gebelik döneminde vücut daha fazla folata ihtiyaç duyabilir. 

Folik Asit Eksikliği Tanısı Nasıl Konur?

B12 ve folit asit eksikliği çeşitli sağlık sorunlarına neden olabildiğinden folat eksikliğinin teşhis edilebilmesi önemlidir. Teşhis sırasında hastada ortaya çıkan semptomlar incelenebilir. En belirgin semptom anemidir. Bu nedenle aneminin altında yatan etkenler belirlenmeye çalışılır. Bunun yanı sıra kan testleri yapılarak folat eksikliğinin belirlenmesi de mümkündür. Sindirim sisteminde bir sorun olduğu düşünülürse bu durumda baryum testinin yapılması gerekebilir. 

Folik Asit Eksikliği Tedavisi Nasıl Yapılır?

Folik asidin vücutta yeterli ölçüde bulunmaması halinde çeşitli tedavi yöntemlerinin tercih edilmesi mümkündür. İlk olarak altta yatan bir emilim sorununun bulunup bulunmadığı incelenir. Emilim bozukluğu tespit edilirse bu sorun tedavi edilir. Ardından folat eksikliğinin tedavisine geçilir. Emilim bozukluğundan bağımsız folat eksikliğinin görülmesi halinde takviyelerin kullanımı gerekli olabilir. Tablet ya da kapsül şeklinde olabilen takviyeler ile vücutta yeterli ölçüde folat oluşumu desteklenir.

Folik asit ilaç tedavisi çeşitli hallerde gerekli olabilir. Bazı durumlarda ise enjeksiyon tedavisinin gerekli olduğunu belirtmek mümkündür. Folat eksikliğine bağlı olarak gelişen anemilerde özellikle gebelik öncesi ve sonrasında tedavinin uygulanması gerekli olabilir. 

Folik Asit Nelerde Var?

Folik asit çeşitli besinlerde doğal olarak yer alır. Folik asit faydaları son derece fazla olduğundan vücutta folat eksikliği belirtilerinin gözlemlenmesi durumunda folat bakımından zengin besinlerin tüketilmesi olanaklıdır. Folik asit içeren besinler ve takviyeler şu şekildedir:

• Güçlendirilmiş gıdalar ve takviyeler
• Marul, ıspanak, brokoli gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler
• Taze meyve ve taze meyve suları
• Yer fıstığı ve ay çekirdeği
• Buğday ve diğer tam tahıllı gıdalar
• Mercimek, nohut, bezelye gibi fasulye ve baklagiller
• Karides, balık, yengeç gibi su ürünleri
• Bunların yanı sıra yumurtada da folat bulunur. Bu nedenle hem yumurta hem de diğer folat bakımından zengin besin maddelerinin düzenli bir şekilde tüketilmesi önerilir. Ayrıca doktor tarafından belirtilen tedavi yöntemlerinin uygulanması da gerekir. 

Folik Asidin Yan Etkileri Nelerdir?

Doktorların önerdiği folik asit kullanımı, folat eksikliği tedavisinde önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle belirtilen tedavi yöntemlerinin uygulanması son derece önemlidir. Folat içeren ve doktor tarafından önerilen vitaminlerin kullanımı, nadir olarak bazı yan etkilere neden olabilir. Mide bulantısı, şişkinlik hissi, mide rahatsızlığı (kramp, ishal), deri döküntüleri ve kabarcıklar gibi alerjik reaksiyon belirtileri; folat kullanımı ile ortaya çıkabilen yan etkilerdir.

En iyi folik asit, doğal olarak içeriğinde folat bulunan besin maddelerini düzenli bir şekilde tüketmek ve sağlıklı beslenme düzenine geçmektir. Fakat folat eksikliği belirtilerinin gözlemlenmesi halinde doktorlarımız listesinde bulunan ve ilgili tıbbi birimde hizmet veren doktorlardan randevu alınabilir.