Anjiyo

Anjiyo, tıbbi bir prosedür olarak da bilinen anjiyografi veya arteriyografi, damarların görüntülenmesi için kullanılan bir tıbbi görüntüleme yöntemidir. Genellikle kalp ve damar hastalıklarının teşhis ve tedavisinde kullanılır.

Anjiyo işlemi, bir kontrast madde enjeksiyonuyla birlikte radyografik görüntüleme kullanır. Kontrast madde, damarların içinden geçerken onları daha belirgin hale getirir ve görüntülemenin daha iyi yapılmasını sağlar.

Anjiyo genellikle bir kateterin bir artere veya bir venöz yapıya yerleştirilmesiyle başlar. Ardından, kateter, hedef damarın yakınına yönlendirilir ve kontrast madde enjekte edilir. Kontrast madde damarlarda dolaşırken, röntgen cihazı kullanılarak görüntüler elde edilir. Bu görüntüler, damarların daralma, tıkanıklık, anevrizma veya diğer anormallikleri belirlemek için incelenir.

Anjiyo genellikle koroner anjiyografi veya koroner arter anjiyografisi olarak da adlandırılan kalp damarlarının görüntülenmesi için kullanılır. Ayrıca beyin, böbrekler, bacaklar ve diğer vücut bölgelerindeki damarları incelemek için de kullanılabilir. Anjiyo, damar hastalıklarının tanısını doğrulamaya yardımcı olmanın yanı sıra bazı durumlarda tedavi amaçlı da kullanılabilir, örneğin daralmış bir damarı genişletmek için stent yerleştirme işlemi gerçekleştirilebilir.

Anjiyo bir invaziv işlem olduğu için bazı riskleri vardır, ancak bu riskler genellikle düşüktür. Prosedür öncesi ve sonrası dikkatli bir şekilde takip edilerek, anjiyo işlemi genellikle güvenli ve etkili bir yöntemdir. Anjiyo işlemi, kalp ve damar hastalıklarının teşhisi ve tedavisi için önemli bir araçtır. Ancak, her hasta için gerekliliği ve faydaları doktor tarafından değerlendirilmelidir.

Anjiyo Neden Yapılır?

Anjiyo, aşağıdaki nedenlerle yapılan bir tıbbi prosedürdür:

1. Koroner arter hastalığı (KAH) teşhisi: Koroner anjiyografi, kalp damarlarında (koroner arterler) daralma, tıkanıklık veya anormalliklerin belirlenmesi için kullanılır. Göğüs ağrısı (anjin), kalp krizi geçirme riski yüksek olan kişilerde KAH teşhisi için anjiyo yapılabilir.
2. Kalp krizi tedavisi: Acil durumlarda, kalp krizi (miyokard enfarktüsü) geçiren hastalarda anjiyo acil tedavi yöntemi olarak uygulanır. Tıkanan bir koroner arterin hızlı bir şekilde açılması için anjiyo işlemi gerçekleştirilir. Bu işlem, daralmış veya tıkanmış artere stent yerleştirme veya balon angioplasti (arteri genişletme) gibi tedavileri içerebilir.
3. Kalp bypass ameliyatı planlaması: Koroner arter hastalığı olan bazı hastalar, kalp bypass ameliyatı öncesi değerlendirme için anjiyo yapılabilir. Anjiyo sonuçlarına göre, bypass ameliyatı gerekebilir veya alternatif tedavi seçenekleri değerlendirilebilir.
4. Beyin damarlarının değerlendirilmesi: Beyin anjiyografisi, beyin damarlarındaki anevrizmalar, damar tıkanıklıkları veya diğer anormalliklerin belirlenmesi için kullanılır. İnme (felç) geçiren veya inme riski taşıyan kişilerde beyin anjiyografisi yapılabilir.
5. Periferik damar hastalıklarının değerlendirilmesi: Bacaklarda veya diğer ekstremitelerde (kollar, ayaklar) damar tıkanıklıkları veya daralmaları olan kişilere periferik anjiyografi uygulanır. Bu işlem, damarların durumunu değerlendirmek, tıkanıklığı belirlemek ve tedavi planlamak için kullanılır.
6. Diğer durumlar: Anjiyo, böbrek damarlarındaki daralmaların değerlendirilmesi, pulmoner arterlerin incelenmesi, bazı kanser türlerinin tedavisi için embolizasyon (damarları tıkama) amacıyla da kullanılabilir. 

Anjiyo Kimlere Uygulanır?

Anjiyo, aşağıdaki durumlar için uygulanabilen bir tıbbi prosedürdür:

1. Kalp hastalıkları: Koroner anjiyografi, koroner arterlerde (kalp damarlarında) daralma, tıkanıklık veya anormalitelerin belirlenmesi için kullanılır. Kalp krizi riski yüksek olan veya koroner arter hastalığı şüphesi bulunan kişilere anjiyo uygulanabilir. Ayrıca kalp bypass ameliyatı öncesi değerlendirme için de kullanılabilir.
2. Beyin damarları: Beyin anjiyografisi, beyin damarlarındaki anevrizmalar, damar tıkanıklıkları, kanama veya diğer anormalliklerin belirlenmesi için kullanılır. Özellikle inme geçiren veya inme riski taşıyan kişilerde beyin anjiyografisi yapılabilir.
3. Periferik damar hastalıkları: Bacaklarda veya diğer ekstremitelerde (kollar, ayaklar) damar tıkanıklıkları veya daralmaları olan kişilere periferik anjiyografi uygulanabilir. Bu prosedür, damarların durumunu değerlendirmek ve tedavi planlamak için kullanılır.
4. Böbrek damarları: Böbrek anjiyografisi, böbreklerdeki damarlardaki daralma veya anormallikleri belirlemek için kullanılır. Hipertansiyon veya böbrek fonksiyonlarında sorun olan kişilere böbrek anjiyografisi yapılabilir.
5. Diğer durumlar: Anjiyo, bazı nadir durumlar için de kullanılabilir. Örneğin, akciğer arterlerindeki tıkanıklıkları belirlemek için pulmoner anjiyografi yapılabilir. Ayrıca, bazı kanser türlerinin tedavisinde embolizasyon (damarları tıkama) amacıyla anjiyo kullanılabilir.

Anjiyo Nasıl Yapılır? 

Anjiyo, aşağıdaki adımları içeren bir tıbbi prosedürdür:

1. Hazırlık: Anjiyo öncesi, hastanın tıbbi geçmişi, mevcut ilaçları, alerjileri ve kan pıhtılaşması gibi faktörler dikkate alınarak değerlendirilir. Hastaya işlem hakkında bilgi verilir ve herhangi bir sorusu varsa cevaplanır. İşlem genellikle bir hastane veya klinikte gerçekleştirilir ve hasta genellikle aç olması istenir.
2. Lokal anestezi: Anjiyo işlemi genellikle lokal anestezi altında gerçekleştirilir. Cildin üzerine anestezi kremi veya enjeksiyon yoluyla lokal anestezi verilir. Bu, işlem sırasında ağrı veya rahatsızlık hissini azaltır.
3. Kateter yerleştirme: İşlem sırasında, genellikle uyluk bölgesindeki femoral artere bir kateter yerleştirilir. Nadiren, kol veya bilekten başka bir arter kullanılabilir. Kateter, artere yerleştirildikten sonra ilerletilerek hedef damarın yakınına yönlendirilir.
4. Kontrast madde enjeksiyonu: Kateterin uç kısmından kontrast madde enjekte edilir. Kontrast madde, damarlardan geçerken onları daha belirgin hale getirir ve röntgen görüntülerinde daha iyi görünmelerini sağlar. Kontrast madde, yavaşça enjekte edilir ve hareket ederken damarların içinden geçer.
5. Röntgen görüntüleme: Kontrast madde enjeksiyonundan sonra, röntgen cihazı kullanılarak damarların görüntüleri alınır. Bu görüntüler, damarlardaki daralmalar, tıkanıklıklar, anevrizmalar veya diğer anormalliklerin belirlenmesine yardımcı olur. Görüntüler, bir monitörde veya filmde incelenir.
6. İşlem sonrası: Anjiyo işlemi genellikle birkaç saat içinde tamamlanır. Kateter ve diğer malzemeler çıkarıldıktan sonra, uygulama noktası sıkıca bandajlanır ve basınç uygulanır. Hastanın bir süre yatak istirahati yapması istenebilir. Genellikle birkaç saat içinde taburcu edilir.

Anjiyo Riskleri ve Komplikasyonları Nelerdir?

Anjiyo işlemi genellikle güvenli olsa da, her tıbbi prosedürde olduğu gibi bazı riskler ve komplikasyonlar bulunmaktadır.

• Kanama: Anjiyo işlemi sırasında veya sonrasında kanama olabilir. Genellikle minimal olan kanama, uygulama bölgesinde bir hematom (kan birikmesi) olarak görülebilir. Nadir durumlarda ciddi kanama meydana gelebilir, bu nedenle kanama belirtileri (yoğun kanama, sürekli artan ağrı, şişme) durumunda hemen tıbbi yardım alınması önemlidir.
• Enfeksiyon: Anjiyo işlemi sonrasında enfeksiyon riski bulunur. Enfeksiyon belirtileri arasında ateş, kızarıklık, şişme ve iyileşmeyen yara bulunur. Enfeksiyon gelişirse, tıbbi müdahale gerekebilir.
• Damar hasarı: Kateterin yerleştirildiği arterde yaralanma veya delinme meydana gelebilir. Bu durumda, kanama, kan pıhtısı oluşumu veya damar duvarında hasar ortaya çıkabilir. Nadir durumlarda, ciddi damar hasarı oluşabilir ve cerrahi müdahale gerekebilir.
• Alerjik reaksiyon: Anjiyo sırasında kullanılan kontrast maddeye karşı alerjik reaksiyonlar görülebilir. Bu reaksiyonlar hafif (ciltte kızarıklık, kaşıntı) veya ciddi (anafilaksi) olabilir. Kontrast maddeye karşı alerjiniz olduğunu bilmelisiniz ve doktorunuzu bilgilendirmelisiniz.
• İskemi: Nadir durumlarda, anjiyo işlemi sırasında veya sonrasında damarın geçici olarak tıkanması veya daralması sonucu dokulara yeterli kan ve oksijen gitmeyebilir. Bu durum, iskemi olarak adlandırılır ve kalp krizi veya diğer komplikasyonlara neden olabilir.
• Radyasyon maruziyeti: Anjiyo sırasında kullanılan röntgen cihazı nedeniyle radyasyon maruziyeti olabilir. Ancak, kullanılan doz genellikle güvenli sınırlar içindedir. Hamile kadınlar ve çocuklar özellikle radyasyona karşı hassas olabileceğinden, bu durumdan etkilenme riski düşük tutulmalıdır.