Yanık Tedavisi

Yanık Nedir?

Yanık, derinin sıcak (alev, buhar), soğuk, elektrik, radyasyon, sürtünme veya kimyasal ajanlara maruz kalarak hasara uğramasıdır. Eğer çok yüksek derecede bir ısı ile temas sağlanmışsa bu durum yalnızca derinin etkilenmesine neden olmaz. Aynı zamanda vücuttaki farklı organizmalar da çeşitli olumsuzluklarla karşı karşıya kalır. Dolayısıyla birinci ve ikinci derece yanık olmak üzere farklı türlere ayrılan yanığın uygun şekilde tedavi edilmesi son derece önemlidir.  

Yanık Dereceleri Nelerdir?

Yanık tedavisi için doğru yöntemlerin tercih edilebilmesi için yanık derecelerinin biliniyor olması gerekir. Yanık dereceleri genel hatlarıyla üç başlık altında incelenebilir:

• Birinci Derece (Yüzeysel) Yanıklar: 1. derece yanık, derinin en dış tabakası olan epidermisi etkiler. Son derece yüzeysel bir yanık olduğundan ilgili bölgede hafif bir ağrı meydana gelebilir. Bunun yanı sıra yanık; kırmızı, kuru ve kabarcıksız bir yapıya sahiptir. Güneş yanıkları, bu çeşide örnek olarak verilebilir.
• İkinci Derece Yanıklar: Birinci derece yanıktan farkı, epidermisin yanı sıra dermis olarak da bilinen tabakanın etkilenmesidir. Orta şiddetli bir ağrıya neden olabilen 2. derece yanık, kişinin sağlığını olumsuz etkileyebilir. 2. derece yanık enfeksiyon belirtileri; beyaz, kırmızı, kabarcıklı ve benekli bir görünüm ile karakterize edilir.  
• Üçüncü Derece Yanıklar: Son derece ciddi vakaların oluştuğu 3. derece yanık; epidermis, dermis ve cildin yağ tabakası tahrip olur. Kahverengi, siyah veya beyaz lekelerin görülebildiği bu yanık türünde kemik, kas ve tendonlarda kalıcı hasarların meydana gelmesi olanaklıdır. Bu tür yanıklarda, etkilenen bölgelerin eski sağlığına kavuşabilmesi için yoğun bir tedaviye ihtiyaç duyulur. Bunun yanı sıra rehabilitasyon tedavisi de oldukça önemlidir.

Yanık çeşitlerinin her biri, cildi farklı oranda etkiler. Dolayısıyla yanığın türüne uygun bir tedavi uygulanması oldukça önemlidir. 

Yanık Çeşitleri Nelerdir?

Yanığa neden olan durumların farklılık göstermesi, çeşitlerin de artmasına neden olur. Özellikle yanık tedavisi noktasında son derece önemli olduğu için yanık türlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Termal Yanıklar: Isı kaynaklı yanıklar bu türe dahil olur. Deri ve dokuların sıcaklığını arttırır. Bunun yanı sıra doku hücresinin hasar görmesine veya ölmesine sebep olur. Termal yanıklara alev, buhar, kaynar sıvılar örnek olarak verilebilir.
• Elektrik Yanıkları: Alternatif akım ya da doğru akım kaynaklı yanıklardır. Ciddi hasarlara neden olabilir.
• Kimyasal Yanıklar: Cilt ya da gözlerle temas eden alkaliler, güçlü asitler, deterjanlar ya da çözücüler; kimyasal yanıklara neden olur.
• Radyasyon Yanıkları: X ışını, güneşin ultraviyole ışını başta olmak üzere çeşitli radyasyon kaynaklarına uzun süre maruz kalma sonucunda oluşan yanıklardır.

Bu tür yanıkların her biri, cilt üzerinde veya altında çeşitli hasarlara neden olabilir. Dolayısıyla her biri, dikkate alınması gereken yanık türleri arasında yer alır. Tedavi aşamasında, yanığın türü; tedavinin seyrini doğrudan belirler. 

Yanık ile Doğabilecek Sorunlar Nelerdir?

Yanık, türü ve şiddetine göre çeşitli sorunların ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu sorunlar, genel hatlarıyla şu şekilde sıralanabilir:

• Yanık bölgesinde ağrı ve acı hissi meydana gelebilir. Bu his, şiddetli yanık vakalarında çok daha fazladır. Sıcak su yanığı, radyasyon yanığı başta olmak üzere farklı türler bulunduğundan her birinde acı hissi değişiklik gösterebilir.
• Yanık nedeniyle cildin doğal koruyucu bariyeri tahribata uğrar. Bu ise enfeksiyon riskinin artış göstermesine neden olabilir. Bu nedenle yanık tedavisi doğru ve zamanında yapılmalıdır.
• Eklemler başta olmak üzere birçok vücut bölgesi yanıktan olumsuz şekilde etkilenebilir ve hareket kısıtlılıklarına neden olabilir.
• Deri yanıklarının türüne göre cilt üzerinde çeşitli lekeler meydana gelebilir.

Bu ve bunun gibi hususların her biri, yanıkların neden olabildiği sorunlardan birkaçıdır. Bu nedenle yanık durumunda vakit kaybetmeden doktora gidilmesi son derece önemlidir. 

Yanığa Ne İyi Gelir?

Yanık tedavisi, farklı şekillerde gerçekleştirilir. Eğer yanık ciddi boyutta değilse evde tedavisi mümkündür. Genellikle şu tür adımlar uygulanarak ev ortamında iyileşme sağlanır:

• Yanık bölgenin soğuk su altında tutulması ya da soğuk kompres uygulanması
• Yanık kremi kullanılması
• Bol sıvı tüketilmesi
• Cildin nemli tutulması (Bunun için aloe vera kremi kullanılabilir.)
• Yapışmaz steril bandaj ile yanan bölgenin örtülmesi
• Yanık sonucunda meydana gelen kabarcıklara dokunulmaması
• Ağrı kesicinin alınması

Bu ve bunun gibi yöntemlerin her biri, evde yanığın tedavi edilmesini sağlar. Fakat daha ciddi yanıklarda uzman doktora başvurulması oldukça önemlidir.

Büyük yaraların kapatılabilmesi adına deri naklinin yapılması gerekebilir. Bunun yanı sıra yanığın ciddi seyrettiği durumlarda fizik tedavi ve psikoterapiye ihtiyaç duyulabilir. Çünkü ciddi yanıklarda kişi, kendisini duygusal anlamda da iyi hissetmeyebilir.

Yanık İzi Nasıl Geçer?

Yanık tedavisi kapsamında yanık izinin nasıl geçtiği de son derece önemli konular arasında yer alır. Doktor, yanıklardan sonra meydana gelen izlerin geçmesi adına antibiyotik merhem ya da yanık kremi verebilir. Yanık izinin geçmesi adına kullanılan yöntemlerden bazıları genel hatlarıyla şu şekilde sıralanabilir:

• Aloe vera jeli
• Yanık kremi
• Antibiyotik merhemler
• Ağrı kesiciler
• Ameliyat
• Vitamin takviyesi
• Bol su tüketmek
• Lazer terapisi
• Masaj ve basınç terapisi

Bu ve bunun gibi yöntemlerin her biri, yanık izi geçirme yöntemleri arasında yer alır. Ciddi boyuttaki yanıklar için plastik cerrahi doktorlarının uzman desteği talep edilebilir. 

Yanık Durumunda İlk Yardım Nasıl Yapılmalı?

Yanık durumunda ilk olarak yapılması gereken çeşitli adımlar bulunur. Bu adımlar, yanığın çok daha ciddi boyuta ulaşmaması adına oldukça önemlidir ve şu şekilde sıralanabilir:

Küçük bir yanık durumunda ilk olarak yanık alanın üzerine yaklaşık 20 dakika boyunca soğuk su uygulamasında bulunun. Ardından yanmış olan bölgeyi su ve sabun ile nazikçe yıkayabilirsiniz.

Ağrı ve şişliğin hafiflemesi adına yanık bölgesinin üzerine temiz ıslak bir bez koyabilirsiniz. Serin kompresler 5 ila 15 dakikalık aralıklarla uygulanabilmekte olup aşırı soğuk kompres uygulamaları farklı sorunlara neden olabilir.

Yanık tedavisi kapsamında antibiyotikli merhemler de faydalı bir yöntem olarak bilinir. Bu tür krem ve merhemler, enfeksiyon oluşumunu önler. Fakat doktor tarafından önerilen kremlerin kullanımı oldukça önemlidir.

Yanık oluşumunda ilk müdahale oldukça önemlidir. İlk müdahale sonrasında ise doktor kontrolüne gitmek, yanığın tahribatını önler. Dolayısıyla yanık durumunda zaman kaybetmeden doktora gitmeniz tavsiye edilir. 

Yanık Durumunda Yapılmaması Gerekenler Nelerdir?

Yanık tedavisi ve yanık durumunda yapılmaması gerekenlerden uzak durulması oldukça önemlidir. Bunlar, genel hatlarıyla aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Uzun süreli soğuk kompresten uzak durun.
• Elektrikli yanık durumunda hastaya su ile müdahale edilmemelidir.
• Yanık sonrasında oluşan su kabarcıkları patlatılmamalıdır. Su toplamış yanık kapsamındaki su kabarcıkları, protein bakımından zengin bir sıvı içerir. Dolayısıyla ölü tabaka ve altındaki dokuların korunmasına destek olur.
• Yanık bölgesine yoğurt, zeytinyağı gibi maddeler sürülmemelidir. Bu tür maddeler, enfeksiyon riskinin artmasına sebebiyet verebilir.

Yanık tedavisi kapsamında, uzman doktordan destek almak, yanık sonrasında oluşabilecek leke ve izlerin çok daha hızlı bir şekilde giderilmesini sağlayabilir. Siz de herhangi bir yanık durumunda doktorlarımız listesinde yer alan uzmanlardan randevu alarak uzman desteği talebinde bulunabilirsiniz.