Vücut Kitle İndeksi (VKİ) Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Vücut Kitle İndeksi (VKİ) Nedir?

Vücut kitle indeksi(VKİ); kişinin vücut ağırlığının, boy uzunluğunun karesine bölünmesi ile elde edilen değerdir. Obeziteyi belirlemek adına kullanılan bu değer, Dünya Sağlık Örgütü tarafından tanımlanmıştır. Vücut ağırlığının tahmin edilebilmesi amacıyla kullanılan vücut kitle indeksi değeri, obezite gibi son derece ciddi sağlık sorununun önlenebilmesi adına oldukça önemlidir.

VKİ, tek başına bir sağlık değerlendirme aracı olmamakla birlikte bu konuda dikkate alınması gereken kritik bir faktördür. Genel olarak VKİ değerinin 18.5-24.9 aralığında olması normal olarak kabul edilir. Fakat bu değerlerin dışındaki durumların her biri, anormal olarak kabul gördüğünden VKİ başta olmak üzere birçok kriter üzerinden kişinin sağlıklı kilo alıp almadığı incelenebilir. 

Vücut Kitle İndeksi Nasıl Hesaplanır?

Boy kilo endeksi hesaplaması, belirli bir formül üzerinden gerçekleştirilir. Vücut kitle indeksi için genel olarak şu formül kullanılır:

• Vücut kitle indeksi = kilo / boy x boy

Hesaplama yaparken kişinin kilosu, boyun karesine bölünür. Elde edilen değer, VKİ değerini gösterir. İdeal kilo hesaplama işlemleri için genel olarak şu adımların takip edilmesi gerekir:

• Kişinin ilk olarak kilosu ölçülür.

• Kişinin boyu ölçülür.

• Boyun metre cinsinden karesi alınarak kişinin kilosu, bu değere bölünür.

Örneğin bir kişinin kilosu 70 kg olsun. Boyu 1.75 ise 1.75 x 1.75 = 3.06 m2 şeklinde bir değer elde edilir. Kişinin kilosu, yani 70 kg / 3.06 hesaplamasından ulaşılan değer, 22.88’dir. Bu ise VKİ değerinin 22.88 olduğu anlamına gelir. Bu değer, VKİ tablosunda incelenerek kişinin kilo durumu hakkında çok daha detaylı bilgi edinilmesi olanaklıdır. 

Vücut Kitle İndeksi Sonuçları Ne Anlama Gelir?

Vücut kitle indeksi hesaplamanın sonuçları farklı anlamlara gelebilir. Bu nedenle VKİ tablosunu detaylı bir şekilde incelemek son derece önemlidir. Vücut kitle indeksi hesaplama işlemleri sonucunda elde edilen değeri, şu tablo üzerinden incelemek ve kişinin kilosu hakkında bilgi edinmek olanaklıdır:

• 18.5 ve altı: Zayıf

• 18.5-24.9: Normal kilolu

• 25.0-29.9: Fazla kilolu

• 30.0-34.9: Obez (1. derece obezite)

• 35.0-39.9: Aşırı obez (2. derece obezite)

• 40 ve üstü: Morbid obez (3. derece obezite)

Elde edilen değerlerin tablo üzerinden incelenmesi halinde kişinin hangi aralıkta olduğu anlaşılabilir. 

Yaşa Göre Vücut Kitle İndeksi Sonuçları Nasıl Olmalı?

Vücut kitle indeksi yaşa göre ne olmalıdır, son derece önemli ve kayda değer bir sorudur. Kişinin yaşı değiştikçe olması gerektiği VKİ değerleri de farklılık gösterebilir. Bu nedenle VKİ hesaplama işlemlerinden elde edilen sonuçların yaşa göre değerlendirilmesi de olanaklıdır. Yaşa göre kilo kapsamında genel olarak şu sonuçların ortaya çıktığını belirtmek mümkündür:

• 19-24 yaş aralığı: 19-24 VKİ

• 25-34 yaş aralığı: 20-25 VKİ

• 45-54 yaş aralığı: 22-27 VKİ

• 55-64 yaş aralığı: 23-28 VKİ

• 65 yaş ve üzeri: 24-29 VKİ

Yaşa göre olması gereken VKİ değerleri, kişinin çok daha sağlıklı bir vücut yapısına ulaşmasını da doğrudan etkiler.

Beden kitle indeksi değerlendirmesi, farklı hususlara göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle birey değerlendirilirken yalnızca VKİ yeterli bir kriter olmayacaktır. Bunların yanı sıra kişinin yaşı ve cinsiyeti de temel belirleyiciler arasında kendisine yer bulur. Vücutta toplam bulunan yağ önemli olmakla birlikte bu yağın hangi bölgelerde yoğunlaştığı da dikkate değer bir konudur.

Bölgesel yağ dağılımı kadın ve erkeklerde değişiklik göstermektedir. Bu konuda yapılan çalışmalar, kadınlarda obezite görülme sıklığının %40’ın üzerinde olduğunu gözler önüne sererken, erkeklerde bu oran 2 katıdır. Ayrıca erkeklerde yağ, daha çok üst bölgelerde toplanırken, kadınlarda alt bölgelerde toplanmaktadır.

Vücut Kitle İndeksinde Bel ve Kalça Oranı Nasıl Olmalı?

Vücut kitle indeksinin yanında bel ve kalça oranının da değerlendirilmesi gerekir. Dünya Sağlık Örgütü, kadın ve erkeklerde bel kalça oranının hangi aralıklarda olduğuna dair bir değerlendirmede bulunmuştur. Buna göre kadınlarda bel/kalça oranı 0.85’ten, erkeklerde ise 1.0’den daha fazla ise bu durum, android tipi obezite ile ilişkilendirilir. Dolayısıyla obezite hesaplama için bel ve kalça oranları da oldukça önemlidir. Obezite ile ilişkilendirilen durumlarda obezite cerrahisi de bir tedavi yöntemi olarak kullanılabilir.

Yağın hangi bölgelerde toplandığı önemli bir konudur. Eğer karın bölgesi ve iç organlarda toplanmışsa bu durumda tip 2 diyabet, koroner arter hastalıkları, obeziteye bağlı insülin direnci başta olmak üzere çeşitli sağlık sorunları meydana gelebilir. Bunun yanı sıra bel ölçüsünün kadınlarda 80 cm ve erkeklerde 94 cm üzerinde olması, çeşitli hastalıklar için risk oluşumunu tetikleyebilir. 

Vücut Kitle İndeksinin Düşük Seviyede Olması Zararlı mı?

Vücut kitle indeksi düşüklüğü, yüksekliği gibi çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. VKİ’nin normal değerlerden düşük olması, kişinin şu tür durumlara yatkın olduğunu ifade edebilir:

• Kalp-damar hastalıkları

• Besin eksiklikleri

• Kuru cilt

• Saç kaybı

• Zayıf bağışıklık sistemi

• Hamile kalma zorluğu

• Düzensiz adet kanaması

• Osteoporoz

• Depresyon

Bu tür durumlar, kişinin sağlığını ciddi oranda etkileyebilir. Dolayısıyla VKİ değerinin belirlenen aralıktan daha düşük olması, kişinin kaliteli yaşantısını olumsuz bir şekilde etkileyebilen durumlar arasında yer alır.

Vücut Kitle İndeksi Dışında Neler Dikkate Alınır?

Vücut kitle indeksi, tek başına kişinin kilo durumu ve sağlığı ile ilgili kesin yorumlar yapılabilmesi için yeterli değildir. Bunun dışında yağ oranı hesaplama, kişinin yaşı ve cinsiyeti de VKİ değeri kadar önemlidir. VKİ dışında değerlendirmeye alınan hususlar şu şekilde sıralanabilir:

• Yağ dağılımı, vücuttaki yağın hangi bölgelerde yoğunlaştığını ifade eder. Karın bölgesinde yağ oranının fazla olması, kişinin obeziteye çok daha yakın olduğu anlamına gelebilir. Bunun yanı sıra kalça ve bacaklarda biriken yağların obeziteye neden olma ihtimali çok daha düşüktür.

• Bel çevresi, kişinin obezite başta olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarına yatkınlığının anlaşılmasını sağlar.

• Kas kütlesi, vücut ağırlığının büyük bir kısmını oluşturduğundan son derece önemlidir. Kişinin kas kütlesi yüksek ise VKİ oranı da yüksek olacaktır. Fakat yüksek VKİ değerlerine sahip olsa da bu durumda kişinin yağ oranı normal olacaktır.

• Yaş ve cinsiyet, VKİ kadar önemlidir. Kişinin yaşı ilerledikçe kas kütlesinin oranı azalır.

• Genetik faktörler, bazı kişilerin çok daha fazla yağ depolama eğiliminde olduğunu gözler önüne serebilir.

Bu tür durumlar, kişinin obezite ve diğer sağlık sorunlarına ne kadar eğilimli olduğunu göstermesi bakımından oldukça önemlidir. 

Çocuklarda Boy Kilo İndeksi Hesaplama

Vücut kitle indeksi ve boya göre kilo arasında önemli bir ilişki vardır. Çocuğun yaşı, boyu, kilosu ve cinsiyeti; hesaplama işlemlerinin merkezinde yer alır. Bu tür kriterlerin dahil edilmesi ile birlikte çocuk boy kilo endeksi hesaplanır. Elde edilen değer vücut kitle indeksi gibi çocuğun gelişiminde son derece önemlidir. Dolayısıyla hesaplama işlemlerinin doğru ve sistemli bir şekilde yapılması gerekir.

Eğer vücut kitle indeksinizi hesapladıktan sonra obeziteye eğilimli olduğunuz fark ederseniz zamanında doktor kontrolüne gitmeniz, durumun ilerlemesini engelleyecektir. Bu nedenle doktorlarımız listesinde yer alan ilgili tıbbi birimde bulunan doktorlarımızdan randevu alabilirsiniz.