Egzama (Atopik ve Seboreik Dermatit) Nedir

Egzama Nedir?

Egzama, derinin iltihaplanması sonucu ortaya çıkan kronik bir cilt rahatsızlığıdır. Tıp literatüründe "atopik dermatit" olarak da adlandırılan egzama, cildin dış tabakasını oluşturan epidermisin zayıflaması ve cildin bariyer işlevinin bozulması sonucu gelişir. Bu durum; ciltte kızarıklık, kaşıntı, şişlik ve döküntülere yol açar. Söz konusu rahatsızlık, genellikle cildin kuruması ve tahriş olması ile de karakterize edilir.    Egzama hastalığı, ciltte hassasiyete neden olan birçok faktörle ilişkilendirilebilir. Bu rahatsızlık, genellikle çocukluk döneminde başlar ve yetişkinlikte de devam edebilir. Egzama, ciltte kaşıntı ve irritasyona neden olarak yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.

Egzama Neden Olur?

Egzama sebepleri karmaşık olabilir ve kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Hastalığın gelişiminde genetik faktörler, çevresel etkenler, cilt bariyerinin bozulması, alerjenlere maruz kalma ve bağışıklık sistemi sorunları gibi çeşitli faktörler rol oynayabilir. Aşağıda rahatsızlığın oluşumunda etkili olan ana nedenleri bulabilirsiniz:   

• Genetik Yatkınlık: Aile geçmişi, bu rahatsızlık riskini artırabilir. Eğer ailenizde egzama, astım veya saman nezlesi gibi atopik hastalıklar bulunuyorsa sizin de egzama geliştirme olasılığınız daha yüksek olabilir.
• Cilt Bariyerinin Zayıflaması: Cildin dış tabakası olan epidermisin zayıflaması, rahatsızlığın gelişiminde önemli bir rol oynar. Bu zayıflama, cildin su kaybını artırır ve dış etkenlere karşı koruyucu işlevini azaltır.
• Alerjenlere Maruz Kalma: Ev tozu akarları, polenler, hayvan tüyleri, mantar sporları gibi alerjenlere maruz kalma, hastalık semptomlarını tetikleyebilir ve kötüleştirebilir. Cildin bu alerjenlere hassas olması egzama gelişimini tetikler. 
• Tahriş Edici Maddelere Maruz Kalma: Kimyasal maddeler, temizlik ürünleri, sabunlar, parfümler ve deterjanlar gibi tahriş edici maddelere sürekli temas, cildin tahriş olmasına ve egzama semptomlarının ortaya çıkmasına neden olabilir.
• Stres: Stres, bağışıklık sisteminin düzensiz çalışmasına neden olabilir ve rahatsızlığın semptomlarını kötüleştirebilir.
• Bağışıklık Sistemi Sorunları: Bağışıklık sisteminin doğru şekilde çalışmaması, vücudun yanıt verme şeklini etkileyebilir ve bu cilt rahatsızlığının gelişimine yol açabilir.

  Egzama nedenleri ve semptomları her birey için farklı olabilir. Tedavi yaklaşımları, bu nedenlere yönelik olarak kişiselleştirilmelidir. Semptomları hafifletmek ve kontrol altına almak için cilt bakımı, alerjenlerden uzak durma ve gerekirse ilaç tedavisi gibi yöntemler kullanılabilir.

Egzama Çeşitleri Nelerdir?

Egzama, farklı tiplerde ortaya çıkabilen bir cilt rahatsızlığıdır. Farklı tiplere göre tedavi şekilleri de değişmektedir. Egzama çeşitlerini şu şekilde sıralamak mümkündür: 

• Atopik Egzama: Atopik dermatit olarak da bilinir ve rahatsızlığın en yaygın türüdür. Genellikle cilt kuruluğu, kaşıntı, kızarıklık ve kabarcıklarla kendini gösterir. Atopik egzama genellikle çocukluk döneminde başlar ve yetişkinlikte de devam edebilir.
• Kontakt Dermatit: Cildin bir tahriş edici maddeye temas etmesi sonucu oluşur. İki türü vardır: alerjik kontakt dermatit (alerjenlere karşı reaksiyon) ve irritan kontakt dermatit (kimyasal veya fiziksel tahrişe bağlı).
• Numüler Egzama: Bu türdeki rahatsızlıklar, dairesel veya oval lezyonlarla karakterizedir. Genellikle kuru, pullu, kaşıntılı ciltle kendini gösterir. Tipik olarak sıcak veya soğuk hava koşullarından etkilenir.
• Seboreik Egzama: Genellikle saçlı deride, özellikle saç diplerinde ve kaş çizgisinde görülür. Saç derisinde egzama; sarı-yağlı pullarla kaplı cilt, kaşıntı ve kızarıklıkla birlikte olabilir. 
• Dishidrotik Egzama: Bu kategorideki rahatsızlıklar, ellerde ve ayaklarda su kabarcıklarıyla kendini belli eder. Ayak ve elde egzamada oluşan kabarcıklar, sıvı dolu olabilir ve sonrasında kabarık, kızarık alanlar oluşturabilir.
• Staz Dermatit: Bacaklarda, özellikle bileklerde ve ayaklarda görülür. Genellikle dolaşım sorunları ile ilişkilidir ve ciltte ödem, kızarıklık ve kaşıntıya neden olabilir.
• Asteatik Egzama: Bu türdeki rahatsızlık, cildin aşırı kuruluğu ve çatlaklarla kendini gösterir. Genellikle soğuk hava koşullarında veya aşırı su temasında ortaya çıkar.
• Egzema Herpetikum: Nadir görülür ve herpes virüsüne maruz kalmanın sonucunda ortaya çıkar. Ciltte egzama; kabarcıklar, ülserler ve ağrılı lezyonlar oluşturabilir.

  Her egzama türü, belirtiler, tetikleyiciler ve tedavi seçenekleri açısından farklılık gösterebilir. Egzama teşhisi ve tedavisi, bir dermatolog tarafından yapılmalıdır. Rahatsızlığım türüne göre yönelik kişiselleştirilmiş ve spesifik bir yaklaşım gerektirir.

Egzama Belirtileri Nelerdir?

Egzama (atopik dermatit), ciltte ortaya çıkan belirtileri ile tanınan ve bireylerin özel yaşamını dahi etkileyebilen bir cilt rahatsızlığıdır. Egzama belirtileri şunlar olabilir:  

• Bu rahatsızlık, genellikle yoğun kaşıntıya neden olur. Kaşındıkça cilt tahriş olabilir, kızarabilir ve daha fazla kaşıntıya yol açabilir.
• Egzama bölgesi genellikle kırmızı ve inflamasyonlu olur. Bu kızarıklık, kaşındıkça daha da belirginleşebilir.
• Ciltte bu rahatsızlığın görüldüğü alan, kuru ve pul pul dökülen bir görünüme sahip olabilir. Cilt kuruluğu egzama belirtilerinden biridir ve çoğu zaman kaşıntıya neden olur.
• Bu rahatsızlık bazen su kabarcıklarının oluşmasına neden olabilir. Bu kabarcıklar patladığında, cilt üzerinde nem kaybına ve daha fazla tahrişe yol açabilirler.
• Cilt kuruluğu ve iltihap, egzama bölgesinde çatlaklar oluşmasına neden olabilir. Bu çatlaklar bazen ağrılı seyredebilir ve enfeksiyon oluşma ihtimalini artırabilir.
• Hastalığın kendini gösterdiği alan, genellikle şişer ve daha kalın bir görünüme sahip olabilir. Bu şişme ciltte rahatsızlık yaratabilir.
• Saçta egzama belirtileri şiddetliyse veya sürekli olarak kaşınıyorsa sorun ciddi olabilir. Saç egzamasına bağlı olarak ciltte ıslak yaralar veya ülserler oluşabilir.
• Kronik durumlarda ciltte kalınlaşma (likenifikasyon) meydana gelebilir.
• Rahatsızlık yüz bölgesinde genellikle göz kapakları, dudaklar ve boyun gibi hassas alanları etkileyebilir.
• Egzama bölgesi zaman içinde cilt renginde değişikliklere yol açabilir, bu da beyazlaşma veya hiperpigmentasyon şeklinde olabilir.

  Egzama belirtisi, kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve şiddeti değişebilir. Egzama belirtileri cilt yüzeyinde değişikliklerle kendini gösterir. Özellikle strese bağlı egzama belirtileri, dönemsel olarak artabilir veya azalabilir. Tedavi edilmediğinde egzama belirtileri daha da kötüleşebilir, bu nedenle doktor tavsiyeli bir tedavi planı önemlidir.

Egzama Vücutta Nerelerde Görülür?

Egzama vücutta farklı bölgelerde görülebilir. Ancak en sık rastlanan yerler; el, bilekler, dizler, dirsek içleri, boyun ve yüz bölgeleridir. Ayrıca göğüs, sırt, bacak, ayak, koltuk altları ve genital bölgelerde de bu cilt sorununa yaygın olarak rastlanabilmektedir. 

Egzama Tanısı Nasıl Konur?

Egzama tanısı koymak için bir dermatolog veya uzman hekime başvurmak gereklidir. Bu hastalığın saptanması için aşağıdaki adımlar izlenir:  

• Hasta Hikâyesi: Hekim, hastanın semptomlarını ve ciltteki değişiklikleri detaylı bir şekilde inceleyerek hastanın tıbbi geçmişini gözden geçirir.
• Fiziksel Muayene: Ciltteki belirtiler, kızarıklık, şişlik, kabuklanma ve döküntü fiziksel olarak incelenir.
• Cilt Biyopsisi: Nadiren tanıyı kesinleştirmek ve diğer cilt hastalıklarından ayırmak amacıyla küçük bir cilt örneği (biyopsi) alınabilir. Bu örnek laboratuvar incelemesi için gönderilir.
• Alerjen Testleri: Egzamanın nedeni alerjik bir reaksiyon olabilir. Hekim, cildin belirli alerjenlere (örneğin, polen, toz akarı, yiyecekler) nasıl tepki verdiğini belirlemek için alerjen testleri yapabilir.

  Bu rahatsızlığın tanısı, hastanın semptomlarına, cilt muayenesine ve gerekirse laboratuvar testlerine dayanarak konulur. Tanı konulduktan sonra uygun tedavi planı oluşturulur. Maltepe Üniversitesi Hastanesi’nde görev alan uzman doktorlarımız, tanı ve tedavi süreçlerinde gerekli müdahaleleri yaparak hastaların sağlığına kavuşmasına yardımcı olmaktadır. 

Egzama Tedavi Süreci Nasıldır?

Bu hastalığın tedavi süreci, semptomların türü ve şiddeti ile hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Tedavi aşamaları şunlardır:  

• Cilt nemlendiricileri kullanımı, hassas cilt ürünlerinin tercih edilmesi ve düzenli cilt temizliği.
• Kortikosteroid kremler, kalsinörin inhibitörleri, antihistaminikler veya antibiyotikler, semptomların kontrolü için kullanılır.
• Bu cilt problemi alerjik bir reaksiyon sonucu ise alerjenlere maruziyetten kaçınmak önemlidir.
• Islak Sarı Bandajlar: Şiddetli durumlarda nemlilik korumak için kullanılabilir.
• UV ışınları ile tedavi, bazı durumlarda önerilebilir.
• Rahatsızlık şiddetliyse bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanılabilir.

  Cildiye ile ilgili tedavi süreçleri, doktor kontrolünde kişiselleştirilebilir. Düzenli doktor iletişimi ve takibi önemlidir. Egzama tedavisi, semptomların kontrolünü hedefler ve yaşam kalitesini artırmayı amaçlar.

Egzama Bulaşıcı mı?

Egzama bulaşıcı bir hastalık değildir. Rahatsızlığın semptomları kişiden kişiye farklılık gösterebilir, ancak temas yoluyla bulaşmaz. Dolayısıyla egzama hastasıyla temas etmek, ondan bulaşma riski yaratmaz.