Ayak Bileği Yaralanmaları Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Ayak bileği yaralanmaları, sporcuların ve günlük yaşamda aktif olan kişilerin sık karşılaştığı bir sorundur. Ayak bileği yaralanmalarının çoğu burkulma olarak adlandırılır. Burkulma, ayak bileği ekleminin normal hareket aralığının dışına çıkması sonucu bağların gerilmesi veya yırtılmasıdır. Burkulmalar genellikle ayağın içe veya dışa doğru anormal bir şekilde dönmesiyle oluşur.

Ayak bileği yaralanmalarının şiddeti ve iyileşme süresi, bağların hasar derecesine ve yaralanmanın tipine bağlıdır.

Ayak bileği yaralanmalarının üç ana tipi vardır:

• İnversiyon burkulması: Bu, en yaygın ayak bileği yaralanmasıdır. Ayağın dışa doğru dönmesi sonucu ayak bileği ekleminin iç tarafındaki bağların zedelenmesidir. Bu bağlar lateral bağlar olarak adlandırılır. İnversiyon burkulmaları genellikle hafif veya orta derecededir ve birkaç hafta içinde iyileşir.
• Eversiyon burkulması: Bu, daha nadir görülen bir ayak bileği yaralanmasıdır. Ayağın içe doğru dönmesi sonucu ayak bileği ekleminin dış tarafındaki bağların zedelenmesidir. Bu bağlar medial bağlar olarak adlandırılır. Eversiyon burkulmaları genellikle daha şiddetli ve daha uzun süreli iyileşme gerektiren yaralanmalardır.
• Yüksek burkulma: Bu, en ciddi ve en nadir ayak bileği yaralanmasıdır. Ayak bileği eklemini bir arada tutan ve bacağı ayağa bağlayan sindesmoz adı verilen bağların zedelenmesidir. Yüksek burkulmalar genellikle ayağın öne veya arkaya doğru kuvvetli bir şekilde çekilmesiyle oluşur. Yüksek burkulmalar çok ağrılı ve uzun süreli iyileşme gerektiren yaralanmalardır.

Ayak bileği yaralanmalarının belirtileri arasında aşağıdakiler sayılabilir:

• Şişlik
• Morarma
• Ağrı
• Hareket kısıtlılığı
• Basamama
• Eklemde çıtırtı veya gevşeklik hissi

Ayak bileği yaralanmalarının tanısı için doktorunuz fizik muayene yapacak ve gerekirse röntgen veya MR gibi görüntüleme testleri isteyecektir. Ayak bileği yaralanmalarının tedavisi için genellikle RICE yöntemi uygulanır. RICE, dinlenme (rest), buz (ice), kompresyon (compression) ve elevasyon (elevation) kelimelerinin baş harflerinden oluşur. Bu yöntem, şişliği azaltmak, ağrıyı hafifletmek ve iyileşmeyi hızlandırmak için kullanılır.

• Dinlenme: Ayak bileği yaralandığında ilk yapılması gereken şey dinlenmektir. Yaralanan bölgeye fazla yük binmemesi için mümkün olduğunca az hareket etmek gerekir. Bazı durumlarda doktorunuz koltuk değneği veya atel gibi yardımcı araçlar önerebilir.
• Buz: Ayak bileği yaralandığında ikinci yapılması gereken şey buz uygulamaktır. Buz, kan damarlarını daraltarak şişliği ve kanamayı azaltır. Ayrıca ağrıyı da hafifletir. Buz uygulaması için bir buz torbasını veya dondurulmuş bezelye gibi bir şeyi ince bir havluyla sararak yaralanan bölgeye 15-20 dakika boyunca uygulayabilirsiniz. Bunu günde 3-4 kez tekrarlayabilirsiniz.
• Kompresyon: Ayak bileği yaralandığında üçüncü yapılması gereken şey kompresyon uygulamaktır. Kompresyon, elastik bir bandaj veya atel kullanarak yaralanan bölgeye hafif bir basınç uygulamaktır. Bu, şişliği önlemek ve eklemi desteklemek için yapılır. Bandaj veya atel çok sıkı olmamalıdır, çünkü bu kan akışını engelleyebilir.
• Elevasyon: Ayak bileği yaralandığında dördüncü yapılması gereken şey elevasyon uygulamaktır. Elevasyon, yaralanan bölgeyi kalp seviyesinin üzerine kaldırmaktır. Bu, kanın geri akmasını sağlayarak şişliği ve morarmayı azaltır.

RICE yöntemi dışında doktorunuz ayrıca ağrı kesici veya anti-inflamatuar ilaçlar da önerebilir. Bazı durumlarda fizik tedavi de gerekebilir. Fizik tedavi, kasları güçlendirmek, esnekliği arttırmak ve tekrarlayan yaralanmaları önlemek için egzersizler içerir.

Çok nadiren cerrahi müdahale de gerekebilir. Cerrahi müdahale, bağların tamamen kopması veya eklemde ciddi hasar olması durumunda yapılır.

Ayak bileği yaralanmalarını önlemek için aşağıdaki ipuçlarını takip edebilirsiniz:

• Isınma egzersizleri yapın,
• Uygun ayakkabı giyin,
• Düzensiz veya kaygan zeminlerden kaçının,
• Ani hareketlerden veya zorlamalardan kaçının,
• Dengenizi geliştirin,
• Kaslarınızı esnetin ve güçlendirin.